İspanya’da kooperatifçilik, hareketi 19. yüzyılda başlamış, 1975 yılından sonra demokratik koşullar içerisinde faaliyetlerini sürdürmüştür. 1980’li yıllarda ortak sayıları hızlı bir şekilde artarken, ulusal düzeyde "İspanya Tarım Kooperatifleri Birliği" kurulmuştur.
Avrupa Birliği ülkeleri arasında sadece İspanya, Portekiz ve İtalya Anayasası’nda kooperatiflerin gelişmesi için düzenleme yer almıştır. İspanya Anayasası’nın 129. maddesi 2. fıkrasında kooperatiflerin gelişmesi özel yasalarla düzenleneceğine yer verilmiştir. Bu nedenle 1987 yılında İspanya Cumhuriyeti’nde "Genel Kooperatifçilik Yasası" yürürlüğe girdi. Ülkenin kendi hukuki yapısının uygun olarak hür girişimciliği teşvik eden Federal Yasalar da vardır. Bölgeler arasında farklılığa rağmen Ulusal Tarım Yasası’nda kooperatiflerin yapısı ve amaçlarının Uluslararası Kooperatifler Birliği “ICA”nin evrensel ilkelerine uygun olması koşuluna yer verilmiştir.
İspanya kooperatiflerinin organları diğer birçok ülkeden farklı olarak dört tanedir. Bunlar genel kurul, yönetim kurulu, kooperatifi işletme olarak idame eden kurul ve denetim kurulu şeklinde düzenlenmiştir. En üst organ genel kuruldur ve ana sözleşmenin değişikliği, ortaklıktan çıkarılma ve kooperatifler arasında birleşmeler onun yetkileri arasında yer alır. Birinci derece kooperatifin kuruluşu için en az 5 kişi gereklidir. Yönetim kurulunu genel kurul seçer. Yönetim kurulu ortakların ortaklık hakları ile idari işlerden sorumludur. Yönetim kurulu başkanı kooperatifi üçüncü şahıslar ve kurumlar nezdinde temsile yetkilidir. Üçüncü organ olan kooperatifin işletme ile ilgili faaliyetlerini yürüten teknik organdır. Yönetim kurulu tarafından üretim, finans ve satışla ilgili konularda karar almaya yetkili kılınan bir ara organ durumundadır. Dördüncü organ durumundaki denetçiler, ortaklar adına kooperatifin ekonomik-finans durumunu sürekli gözetler ve denetlerler.
İspanya’da kooperatif ortağının hakları ve sorumlulukları arasında mevcut eyaletlerdeki yasalardan kaynaklanan farklılık vardır. Örneğin; Endülüs, Katalunya, Valencia mevcut yasalara göre kooperatif ortağı kooperatiflerden ana sözleşmede yer alan hizmetlerin tümünü aldığı gibi, bunların üzerinde yatırım ortaklığı hakkına da sahiptirler. Bu nedenle yukarıdaki eyaletlerdeki ortaklar ana sözleşmede "korunmalı ortak" veya "girişimci ortak" adları ile ayrıcalıklı haklara sahip olabilmektedir. Aynı şekilde gerçek kişiler yanında tüzel kişilikler de kooperatiflerde ortak olabilmektedirler. Kooperatiflerde ortak olmayanlarla işlemlere de yer verilmiştir. Ancak bu durumda ortak olmayanlarla yapılan faaliyetlerin toplam hacmi, ortaklarla yapılanların %40’dan fazla olmaz. Ortak olmayanlarla yapılan işlemler %5’ini geçmesi halinde kooperatif bu işlemleri ayrı hesaplar altında idareye mecburdur. Ortak üretiminin %100’ünü kooperatife vermeye mecburdur. Her ortağın bir oy ilkesi İspanya’da da bulunmaktadır. Normalde ortaklıktan ayrılma halinde hesaplaşmaların en fazla 5 yıla kadar yapılması düzenlemeleri, eyaletler arasında da farklılık göstermektedir. İspanya’da kooperatiflerin finansmanı ile ilgili yasal düzenlemelere göre, bir çalışma dönemi sonunda elde edilen işletme fazlasının belli bir kısmı yasal rezervlere ve fonlara aktarılmaktadır. Dört grup altında toplanabilen bu rezervlerin ilk ikisi kooperatifin ekonomik istikrarını korumak amacını taşırken, diğer ikisi de ortakların eğitimini ve gelişmelerini sağlamak için oluşturulmaktadır.
İspanya’da kooperatiflerin oto finansmanıyla ilgili yasal düzenlemelerde Federe devletlerde farklılıklar vardır. Örneğin; Katalunya ve Pais Vasco’da kooperatiflere bir nevi emisyon hakkı tanınmıştır. Kooperatifler ortaklık senedi karşılığı piyasadan para toplayabilmektedir. Bu tür ortaklıklarda ortak, yılsonu gelirden pay alabilir. Yine ortaklık payı kadar birden fazla oy hakkı da vardır. Bu durumda en fazla oy hakkı üç ile sınırlanmıştır.
İspanya’da kooperatifler tıpkı diğer sermaye şirketleri gibi 1990 yılından bu yana Kurumlar Vergisi’ne tabidir. Ancak kooperatiflerde belli hallerde Kurumlar Vergisi’nden kısmen muaflık halleri de düzenlenmiştir. Ortaklara ödenen yılsonu gelir-gider müspet farklarından ödemelere %15 oranında gelir vergisi uygulanmaktadır.
İspanya Tarım Kooperatifleri Merkez Birliği (CCAE) 1985 yılında kurulmuştur. Bugün yaklaşık 1 milyon bireysel ortağı, 4500 birim kooperatifi ve 15 bölge birliği vardır.
İspanya’da Kooperatifler Kanunu 16 Temmuz 1999 tarihinde (Ley 27/1999) revize edilmiş olup, 31 Mart 1999 tarihinde (Ley 2/1999) Endülüs Kooperatifleri Kanunu yayınlanmıştır.
Her kooperatifin kendine ait bir statüsü olup, genel de bu statüler, öz bilgilerden oluşmakta, kooperatiflerin işleyişi, sorumlulukları, vs. Endülüs Kooperatifler Birliği Yasasında belirtilmektedir.
Üreticiler birleşerek birinci derece kooperatifleri, kooperatifler birleşerek ikinci derece kooperatifleri oluşturmaktadır.