Ülkemizde en yaygın olan kıl keçisidir. Kıl keçisinin süt verimi çok olmamasına rağmen, süt bu hayvanlar için önemli bir üründür.

Tiftik keçileri de süt verimi ile işletmeye gelir sağlar. Zaten keçi varlığımızın en büyük bölümünü de bu iki ırk oluşturmaktadır.

Süt verimi yüksek keçi ırkımız yok mu?

Mesela, Malta keçisi nin süt verimi daha yüksektir. Ege ve Marmara bölgelerimizde yetiştirilir. Ancak sayıları çok değildir. Malta keçileri 6-7 ay süreyle sağılırlar. Bu sürede ortalama 400 kilo kadar süt verirler. Süt verimi yüksek olan diğer keçi ırkı ise Kilis keçisi dir. Adını bulunduğu yöreden almıştır. Kilis ve dolaylarında yetiştirilmektedir. Bir sağım döneminde 300-500 kilo kadar süt vermektedir.

Melezleme Verimi Artırıyor

Bilim adamları ”Bizim kıl keçilerinin süt verimi artmaz mı?” diye düşündüler ve üstün süt verimi olan ırklarla melezlemeler yaptılar. Bu çalışmalardan çok memnuniyet verici sonuçlar alınmıştır. Eğer, melezlemeyi yaygınlaştırabilirse k melez ırklarla daha az keçi besleyip daha çok süt alabileceğiz. Diyelim ki melezleme yaptık. O zaman ne olacak? Süt verimi artacak. Süt verimini yüksek tutabilmek için, keçilerin çok iyi beslenmesi gerekir. Öyleyse, besleme konusunda daha çok şeyler bilmemiz gerekecek.

Keçiler, selülozca zengin olan kaba yemlerden çok iyi yararlanırlar. Keçiler, yemden yeme geçerken çabuk uyum gösteremezler. Bir yem verilirken, o yem bırakılıp başka bir yeme geçilecekse, acele etmemeli yavaş yavaş, alıştırarak verilmelidir. Hızlı değişikliklerde sindirim sistemi bozuklukları ortaya çıkmaktadır.

Bir keçi ne kadar yem yer?

Bunun kesin bir cevabı yoktur. Verilen yemin içindeki besin maddeleri; hayvanın yaşına, cinsiyetine, gebeliğe, süt verimine, yemleme tekniğine ve çevrenin sıcaklığına göre değişir. Diyebiliriz ki; yemin bazı özelliklerine ve yemin çeşidine göre 2 ila 8 kilo arasında günlük yem yer. Gebeliğin son aylarında yem ihtiyacı artar. Süt verimi döneminde yem ihtiyacı artar. Süt verimi arttıkça yem ihtiyacı da artar. Protein Çok İse, Yem Az Bazı yemler protein bakımından zengindir. Bu gibi yemler, keçi beslenmesinde önemli yer tutar. Çünkü, keçiden elde edilen ET-SÜT-TİFTİK gibi ürünleri, protein yapılıdır. Bu ürünlerin yapılabilmesi için, verilen yeminde protein bakımından zengin olması gerekir.

Proteini fazla yemler, daha az tüketilen yemlerdir. Bir yemin protein miktarı ne kadar yüksek ise, o kadar az tüketilir.

Protein deyince aklımıza ayçiçeği, pamuk tohumu, kolza ve soya küspeleri gelir.
Kaliteli kuru yonca ve iyi kalite kuru otlarda da bol protein vardır.

Yeterli protein alamayan keçiler; iştahsız olur, zayıflar, süt verimi , tiftik verimi ve yavru verimi az olur.

Keçilerin de Enerji İhtiyacı Var Kaynakwh: Süt Keçisi Yetiştiriciliği

Her canlının enerjiye ihtiyacı vardır. Keçilerinde enerjiye ihtiyacı var. Yaşaması, gelişmesi ve verimlerinin iyi olması için enerji gerekir.

Bilindiği gibi, keçiler çok hareketlidir. Onun için, keçilere, koyunlardan daha fazla enerji gereklidir. Yani, keçiye ihtiyacı olan yemi vermek lazımdır. Keçi, harcadığı enerjiyi karşılayamazsa ne olur? Büyümesi yavaşlar, et ve süt verimi düşer, süt verme süresi kısalır. Ayrıca hastalıklara karşı direnci azalır.
Mineraller Ve Vitaminler

yi bir besleme yapılırken, mineraller ihmal edilmez. Keçiler yemle birlikte tuz, kalsiyum, fosfor, kükürt alırsa iştahlı olur. Zayıflamaz, süt verimi artar.
Tuz çok önemli bir mineraldir. Tuz yemeyen hayvanların gözleri donuk olur.
Kalsiyum ihtiyacı için, otlar ve baklagiller iyi yemlerdir. 

Süt Keçisi Yetiştiriciliği

Fosfor ise, küspelerde ve tane yemlerde bulunur. Hayvanlara verilecek yemlerde kalsiyum ve fosforun dengeli olması gerekir. Vücutta kalsiyum – fosfor dengesi bozulursa idrar taşları meydana gelir.

Vitaminlerden A vitamini kuru otlarda bolca bulunur. Bu vitamin yetersiz olursa gece körlüğü, yavru veriminde azalma ortaya çıkar. Tekelerin aşım kabiliyeti azalır.
D vitamini ise hayvanların kuvvetli olmasını sağlar. Güneşte kurutulan otları yiyen ve açık havada gezen keçiler D vitaminini kolayca almış olurlar. Yemlerinde yeterince bu vitaminden bulunmayan, dışarı çıkarılmayan ve güneş ışınlarından yararlanmayan hayvanlarda gelişme bozuklukları, kemik hastalıkları, verim düşüklüğü görülür. O nedenle karma yemlere vitamin, mineral karışımları ilave edilmeli veya hayvanların önüne yalama taşı konulmalıdır.

İyi bir çayır otu veya mera varsa keçilere beslenme bakımından yeterli olur. Kesif yemde vermek lazım ama, kesif yem pahalıdır. Pahalı yemi, süt verme devresinde yedirmelidir. Onun dışında kuru otlarla, diğer kaba yemlerle beslenen keçiler besin ihtiyacını karşılayabilirler.

Kuru yonca otu : Günde 1 kg
Mısır silajı : Günde 1 kg
Tane yem karışımı : Günde 0.5 - 1 kg
verebiliriz. Mısır silajı bulunmuyorsa yonca miktarı artırılabilir.

Kuru yonca otu : Günde 1.5 kg
Tane yem karışımı : Günde 0.5 - 1 kg

• Yemlerini ve kuru otu azar azar fakat sık sık vermeliyiz.
• Yemliklerde kalan iri bitki saplarını dışarı atmalıyız.
• Yem verme süresini uzun tutmalıyız.

Doğumuna 6 hafta kala keçilerde sağım yapılmaz. Çünkü dişi hayvanların kuruya çıkarılması gerekmektedir. Kuruya çıkarmada;
• Sağım sayısı günde bire indirilir.
• İki günde bir sağım yapılır.
• Günlük verilen kesif yem miktarı azaltılır.
• Böylece 5–8 gün içinde süt verimi azalır ve dişi hayvan kuruya çıkmış olur.
Kuruya çıkarmanın faydaları;
• Gebeliğin sonuna doğru ana yavrusunu daha iyi besler.
• Ana doğuma iyi hazırlanır, sağlıklı ve güçlü oğlaklar doğurur.
• Doğum stresini kolaylıkla atlatır.
• Doğum sonrasındaki süt sağımı süresince daha fazla süt verir.

Yeni doğan oğlak için en iyi besin ağız sütüdür. Ağız sütünde en yararlı besin maddeleri vardır. Ağız sütü emen oğlaklar hastalıklara dayanıklı olur. Ağız sütü emen oğlaklar sağlam yapılı olur. Onun için, doğumdan sonra 3-4 gün mutlaka ağız sütü emmelidir. Ondan sonra süt zaten normale döner.

Oğlaklar kaç ay emebilir?
Oğlaklar, 2.5-3 ay anasını emmelidir. Doğumdan iki hafta sonra alıştırarak kaliteli kuru ot ve kesif yem verilmeye başlanır. İyi kaliteli kuru ot ve kesif yem de verilince, oğlağın emdiği süt azalır. Bu yolla, bir oğlağın emeceği sütün toplamı 60 kiloya kadar inebilmektedir. Oğlaklar sütten kesildikten sonra, günde 500 gram kesif yem verilmelidir. Oğlak büyüdükçe kesif yem daha az proteinli olabilir. Protein miktarı gitgide azaltılır. 

Süt tipi keçi ırkları arasında Saanen, Toggenburg, Malta, Beyaz Alman Asil, Nubiya, Alpin, Damascus ve Kilis keçileri sayılabilir.

Süt keçisi ırklarının dış yapı özellikleri genellikle bir birine benzerdir. Ortak özellikleri olarak keçiler dik kulaklı, hafif ve düz başlı, tehlike anında zarif karaca görünüşlü olmalarıdır.


1) SAANEN KEÇİSİ:

İsviçre’nin Saanen vadisinde yetiştirilen ve buradan yayılan bir keçi ırkıdır. Bu ırk dünyanın hemen hemen her tarafına götürülmüştür. Genel olarak adaptasyon yeteneği yüksek, sağlam konstitüsyonlu bir ırktır. Saanen keçileri kabak, erkekleri boynuzludur.

Genel olarak keçiler küpeli, kısa ve beyaz tüylüdür. Meme iki but arasına iyi yerleşmiş olup koltuk tipi bezel memedir. Gelişme hızı, süt ve döl verimi yüksektir. Genellikle 2-5 başlık gruplar halinde aile işletmelerinde yetiştirilir. 1959’lı yılların başında Türkiye’ye de getirilmiş ve halen saf ve melez olarak yetiştirilmektedir.

Verim Özellikleri:

Saanen ırkının en önemli özelliklerinden birisi olan farklı iklim koşullarına uyma yeteneği sayesinde, götürüldüğü yerlere çok çabuk adapte olabilmektedir. Saanen keçileri yemleme ve mera koşullarına karşı çok duyarlıdır. Yüksek verim yeteneği ancak iyi bakım ve besleme koşullarında ortaya çıkar. Saanen keçilerinde yemden yararlanma yeteneği yüksektir ve erken çağda cinsi olgunluğa ulaşırlar ve hızlı ürerler. Bu da, Saanen ırkının yetiştirme yönünden en önemli avantajlarındandır. Döl verimi yüksek olan ırk, genellikle ikiz yada üçüz doğum yaparlar. Canlı ağırlık ortalamaları erkeklerde 70 kg, dişilerde 50 kg dır. Ortalama 2.5 yaşında süt verimi 750 kg ve Laktasyon süresi 280 gün’dür. Elit sürülerde Laktasyon süt verimi bir ton ve Laktasyon uzunluğu 300 gün olarak saptanmıştır. Sütte yağ oranı % 3.4-3.6 civarındadır. Bir batımda oğlak sayısı 1.7-1.8 arasındadır.

İsviçre keçi ırklarındadır. Vücut kahve-kırmızı karışımıdır. Gözlerden ağza kadar, sağ ve soldan aşağı doğru inen beyaz renkli iki adet akıtması vardır. Süt keçilerinin genel dış yapı özelliklerine sahiptir. Çok çeşitli iklim ve çevre koşullarına kolaylıkla uyum sağlayabilmektedirler. Erkek ve dişiler boynuzsuzdur. Memeler iyi gelişmiştir. Gerdanın her iki yanında yer alan ve “küpe” adı verilen birer deri uzantısı vardır. Gerdandaki bu küpeler ırk için karakteristiktir.

Verim Özellikleri:

Laktasyon süt verimi ortalama 700 kg olup, yaklaşık 275 gün sağılmaktadırlar. Dişiler ortalama canlı ağırlık 45-50 kg, erkekler 65–75 kg civarındadır. Döl verimi yüksek ve ırk erken gelişme yeteneğine sahiptir.

Malta adasında Nubya ve Damascus keçisi ile Nursiye keçilerinin süt verimini artırmak amacıyla yapılmış melezleme sonucu geliştirilmiş bir keçi ırkıdır. Akdeniz ülkelerinde küçük gruplar halinde yetiştirilir. Türkiye’de Ege ve Marmara kıyı şeridinde, özellikle İzmir çevresinde Çeşme ve Kuşadası’nda bulunur. Malta keçilerinde renk çoğunlukla kahverengi alacadır. Deri ince, vücudu örten kıllar kısa ve incedir. Kulaklar uzun ve sarkıktır. Memeler iyi gelişmiş olup, üzerindeki damarlar belirgindir. Diğer süt keçilerinde olduğu gibi vücut önden arkaya genişleme gösterir.

Verim Özellikleri:

Keçilerin ergin canlı ağırlığı 35-40 kg, erkeklerin canlı ağırlığı 45-50 kg’dır. Laktasyon süt verimi 500-600 kg ve Laktasyon süresi 250-300 gün’dür. Canlı ağırlığının yaklaşık olarak 14 katı süt verimine sahiptir. Sütte yağ oranı %3.5-4.5 civarındadır. Bir batımda oğlak sayısı 2-5 arasında değişmektedir.

Her türlü iklim koşullarına iyi uyabilen, ekstansif ve entansif koşullarda, küçük aile işletmeleri halinde veya sürüler halinde yetiştirilebilen, sağlam vücut yapılı, uzun yürüyüş yetenekli süt ve döl verimi yüksek bir keçi ırkıdır. Güney Doğu Anadolu Bölgesinde özellikle Hatay, Gaziantep ve Urfa dolaylarında yetiştirilen bu ırk Suriyeden getirilen Halep keçileri ile kıl keçiler arasında yapılan melezleme ile ortaya çıkmıştır. Sayıları 100 bin dolayında olan Kilis keçileri, Türkiye yerli ırkları içerisinde süt verimi en yüksek olan ırktır. Kilis keçilerinde vücut çok uzun ve genellikle siyah renkli kıllarla kaplıdır. Kulaklar çok uzun, geniş ve sarkıktır. Kilis keçileri genellikle boynuzludur. Ancak, boynuzsuz erkek ve dişi hayvanlarda bulunmaktadır. Meme iyi gelişmiş olup iki bacak arasında öne doğru uzanmaktadır. 
Verim özellileri

Ergin tekelerin canlı ağırlıkları 60-90 kg, dişilerin ise 45-65 kg ararsında olup geniş bir variyasyon göstermektedir. Laktasyon süt verimi 200-350 kg ve laktasyon süresi 250-300 gündür. Sütte yağ oranı %4.3-4.7 civarındadır. Kıl verimi 500-600 gdır. 100 keçiden elde edilen oğlak sayısı 120-160 arasındadır.