Yem bitkileri yetiştirilecek topraklarda yem bitkilerinin ekim ve yetiştirilmelerine uygun ortam sağlanması gerekmektedir. Yani tohum yatağı hazırlanmadan önce arazi yem bitkisi yetiştirilebilecek şekilde ıslah edilmelidir. Bu amaçla en fazla karşılaşılan ıslah metotları şunlardır.
Toprak reaksiyonun ayarlanması
Baklagil yem bitkilerinin pek azı pH 5.5'dan düşük ve 8.5'dan yüksek topraklarda yetişebilir. Asit ve alkaliliği normale yakın topraklarda ıslah işlemine gerek kalmadan toprak reaksiyonlarına hassas olmayan yem bitkileri yetiştiriciliği yapılabilir. Asit ve alkaliliği aşırı olan topraklarda yem bitkileri yetiştirmeden önce mutlaka toprak ıslah edilmelidir. Asitliliğin durumuna göre dekara 250-1500 kg arasında kireç verilebilir. Kireç kalsiyum elementi içermektedir. Toprağa fazla miktarda kireç verilmesi durumunda ise demir, fosfor ve diğer elementleri bitkilerin faydalanamayacağı forma sokarak bu elementlerin noksanlığına sebep olur. Bu nedenle toprağa fazla kireç vermekten sakınmalıdır. Kirecin toprak asitliğini düzeltmesi yavaş olduğundan ekimden 6-12 ay önce toprak yüzüne serpilmeli ve karıştırılmalıdır.
Alkaliliği yüksek veya hem tuzlu hem de alkali olan topraklara ya o şartlara dayanıklı yem bitkilerini ekmek ya da o toprakları ıslah etmek gerekir. Bunun için; eğer alkalilik sorunu taban suyu seviyesinden ileri geliyorsa drenaj kanalları açmak, arazi hafif meyilli ise bol su ile yıkamak, toprağa kükürt (S) veya jips (alçı taşı) ilave ederek toprak pH'sını (asitliğini) düşürmek, toprakta kireç fazlalığı fosforu elverişsiz hale getirdiğinden alkaliliği yüksek topraklara fosforlu gübre ilave etmek gerekir.
Toprak Rutubetinin Ayarlanması
Toprak rutubetinin azlığı veya fazlalığı yem bitkileri yetiştiriciliğini kısıtlar. Yem bitkilerinin yetiştirildiği toprak kıraç ise;
a) Kurağa mukavim olan yem bitkileri yetiştirmek,
b) Sulama imkanlarını artırmak,
c) Toprak ve bitkilerden kaybolan suların azaltma yollarının araştırılması gerekmektedir.
Yem bitkileri tesis edilecek toprağın rutubeti fazla ise;
a) Aşırı rutubete dayanıklı yem bitkileri seçmek,
b) Drenaj kanalları açmak,
c) Çiftlik gübresi veya yeşil gübre ile toprağın organik madde içeriğini artırmak gerekir.
Topraktaki Bitki Besin Elementleri Noksanlığının Giderilmesi
Yem bitkileri yetiştirilecek toprakların analizi yapılarak elverişli besin elementleri belirlenmeli; ekilecek bitki türünün, araştırmalarla belirlenen bitki besin maddeleri ihtiyacı ile olan farkı toprağa kimyevi gübre olarak verilmelidir.
Eğer topraklar çok ince veya çok kaba bünyeli iseler, hem toprakların fiziki durumlarını düzeltmek hem de toprağa bitki besin elementleri sağlamak üzere dekara 2-4 ton çiftlik gübresi uygulanmalıdır. Uygulanması gereken çiftlik gübresi dekara 2 tondan fazla ise, bu gübre baklagile değil de baklagilden önce gelen bitkiye verilmelidir. Çünkü toprağa verilen fazla azot baklagilin Rhizobium bakterileri ile olan simbiyotik ilişkisini engellemektedir.
Toprağın Fiziki Durumunun Düzeltilmesi ve Tesviye
Yem bitkilerinde sulama yüzey sulama metotları ile yapılacaksa tesviye etmek zorunludur. Aksi halde daha sonra yapılacak sulamalardan istenilen başarı sağlanamaz. Eğer yem bitkisi kıraç şartlarda ekilmişse veya ektiğimiz yem bitkisinde sulama yağmurlama sulama metoduyla yapılacaksa, ince tesviyeye gere yoktur. Ancak buralarda da toprak yüzeyinin ekim ve hasat makinelerinin kolay çalışabileceği bir duruma getirilmesi gerekir. Tesviye bozukluğundan dolayı bitkilerin farklı su alması, bitkilerin değişik zamanlarda biçim çağına gelmesine neden olur. Farklı dönemlerde bulunan bitkilerde biçim aynı zamanda yapıldığından ot verimi ve kalitesi düşer.
Yonca gibi derin köklü yem bitkisi yetiştiriciliği yapılacaksa, toprağın derin işlenmesi zorunlu olmaktadır. Ancak derin işlenerek alt-üst edilmesi sakıncalı olan topraklarda dipkazan gibi toprağı alttan işleyen özel aletlerle tabanın, olduğu yerde yırtılarak gevşetilmesi gerekir.
Tohum Yatağı Hazırlığı
Toprak ıslah edildikten sonra yem bitkilerinin ekiminden önce, toprağın ekime hazırlanması için aşağıdaki özelliklerin sağlanması gerekir.
a. Toprak İstenilen Fiziki Yapıda Olmalıdır
Bu husus, tarlanın sürülmesi, diskaro, tırmık ve tapan veya bu aletlerin birleştirilmiş bir şekli olan kombikürüm çekilerek gerçekleştirilir. Sürüm adedi ve derinliği yetiştirilecek bitki türüne, toprak tipine ve sürüm zamanına bağlı olarak değişir. Genellikle ilkbaharda yapılacak yem bitkileri ekimi için sonbaharda derin sürüm ve ilkbaharda sathi bir sürüm maksada kafi gelir.
b. Toprak Yüzeyi İyice Ufalanmış Olmalıdır
Sürümden sonra tarlanın durumuna göre diskaro, tırmık, tapan gibi aletler çekilerek topraktaki kesekler daha fazla ufalanır. Tarla ekime elverişli hale getirilmiş olur. İyice ufalanmış toprak; bitki köklerinin kolayca derine gitmesini, rutubetin toprakta daha iyi bir şekilde kalmasını, bitki besin elementinin bitkiler tarafından daha kolay alınabilecek forma dönüşmesini, toprağın havalanarak mikroorganizma faaliyetinin artmasını ve ekim aletlerinin kolaya bir şekilde çalışmasını sağlar.
c. Tohum Yatağı Bastırılmalıdır
Başarılı bir yem bitkileri yetiştiriciliği için tohumun mutlaka bastırılmış bir tohum yatağına ekilmesi gerekir. Tohum yatağının ya ekimden birkaç ay önce hazırlanıp kendi haline bırakılarak oturması sağlanır veya tapan, merdane gibi aletlerle bastırılır. Tohum yatağının bastırılması, toprağın alt ve üst tabaklarının temasını, toprak rutubetinden daha iyi yararlanmayı, tohumun toprakla iyi bir şekilde temasını ve tohumun istenilen derinliğe ekilmesini sağlar.
d. Tohum Yatağında Yeteri Kadar Rutubet Bulundurulmalıdır
Bunun için ekim zamanında yapılır veya ekimden önce toprak sulanarak arzulanan rutubet temin edilir. Tohum yatağındaki rutubet çimlenme ve çıkışı kolaylaştırır, fidelerin daha iyi büyümesini kolaylaştırır ve daha sonra ortaya çıkacak kuraklıktan tesisi korur.
e. Tohum Yatağı Yeterince Bitki Besin Elementi İhtiva Etmelidir
Yem bitkilerinin iyi gelişme gösterebilmesi için, toprakta yeterli miktarda bitki besin elementlerinin bulunması gerekir. Bu da toprak ve tohum yatağı hazırlığı sırasında eksik olan bitki besin elementlerinden toprağa yeterli miktarda vermekle sağlanır. Toprakta bitkilerin ihtiyacı olan bitki besin elementlerinin yeterli miktarda bulunması, yem bitkilerinin kök ve gövdelerinin kuvvetli büyümesini ve dolayısıyla verim ve kalitenin artmasını sağlar.
f. Tohum Yatağı Organik Maddece Zengin Olmalıdır
Organik madde yönünden zayıf olan topraklara çiftlik gübresi veya yeşil gübre uygulanarak tohum yatağına yeterince organik madde sağlanır. Organik madde, iyi bir toprak yapısının oluşmasını, toprakların su tutma kapasitesinin artmasını, ileriki yıllar için besin deposu ve mikroorganizma faaliyetlerinin artmasını temin eder.
g. Tohum Yatağı Yabancı Otlardan Temiz Olmalıdır
Yabancı otlardan arınmış bir tohum yatağı hazırlamakla, yabancı otların yem bitkileri tohumunun çimlenmelerinde, toprak yüzüne çıkışında ve büyümesinde su, ışık ve bitki besin elementleri rekabeti önlenmiş olur.
Yabancı otları önlemek için, yem bitkileri yetiştirilecek tarlaya bir yıl önce sık bir hububat ekmekle, yem bitkilerini koruyucu bitkilerle karışık ekmekle, ilkbaharda yabancı otların çıkışını izleyen günlerde sathi bir sürüm veya diskaro çekmekle, rizom veya stolon meydana getiren yabancı otları (köygöçüren gibi) bulunduran tarlalarda yazın kurak aylarda 20 günde bir diskaro veya kazayağı çekmekle, total veya selektif herbisitler kullanmakla mücadele edilebilir.