a) Ortam hazırlığı ve buharla pastörizasyon işlemi;
Hazırlanmış olan kompost materyalleri, mantara rekabet edecek olan organizma ve mikro organizmalardan arındırılması gerekmektedir. Eğer pastörizasyon yapmadan mantar misellerini ekecek olursak, misellerin gelişmesini ortamda bulunan çeşitli mikro organizmalar bastıracak ve üretim istenilen düzeyde olmayacaktır. Bunun için pastörizasyon ve ya sterilizasyon işlemi muhakkak yapılması gerekir. Kimyasal ilaçlarla da bu işlem yapılabilirse de yetiştireceğimiz ürün organik olması amacıyla kimyasal maddeler kullanmadan haşlama yöntemiyle pastörize işlemini gerçekleştirdim.
Haşlama yöntemiyle pastörize işlemi;
Genellikle sap, saman kültürlerinde kullanılan ve küçük işletmelerin uygulamış oldukları basit bir yöntemdir. Bu yöntemin prensibi 200 litrelik varil ve ya özel olarak yapılmış haşlama kazanların içerisinde kompost un haşlanarak sterilize edilmesidir. Bunun için varillerin dip kısmından 10-15 cm yükseklikte ızgara konularak içerisine konulacak olan tel örgü sepetin aşağıya inmesi engellenir.
Daha önceden hazırlanmış olan sap saman karışımı kuru halde tel örgü sepetlere doldurularak varillere daldırılır varilin kapağı kapatılır ve ısıtılır sıcaklık 75-80 C de 1 saat bekletilerek pastörizasyon işlemi tamamlanır. Daha sonra sepet varilden çıkartılarak bir müddet ortam suyunun akması sağlanır ve komposttun soğuması sağlanır.
Yukarıda anlatılan yöntem itibariyle kendinize uygun bir düzenek kurarak sterilize işlemini yapabilirsiniz. Çatı katına kurduğum soba üzerinde 20 litrelik bir kazanla bu işlemi yaptım. Suyun sıcaklığını ölçmediğimden göz kararı, suyun kaynaması göz önüne alındığında 100 C ye yakın bir ısıda 20-30 dakika kadar beklettim. Daha sonra kazandan aldığım samanı temiz bir naylon poşete aktardım. Samanı poşete sararak kendi sıcaklığında 30 dakika daha bıraktım. Bu süre sonunda samanın halen daha çok sıcak olduğunu gördüm. Bu sıcaklık istediğim pastörizasyonu sağlamış oldu.
Samanı yukarıda anlattığım gibi pastörize ederken buğday kepeğini de ayrı bir kapta mutfak ocağında kaynatarak pastörize ettim. % 95 Buğday samanı + % 5 Buğday kepeği formülü için oranları hazırladığınız ölçülerde hazırlayınız.
Yani 10 kğ buğday samanı pastörize ettiyseniz buna 0,5 kğ buğday kepeği eklemelisiniz. 100 kğ saman için 5 kğ, 1000 kğ saman için 50 kğ kepek kullanmalısınız.
Pastörize olmuş saman ve kepeği bir birine homojen bir biçimde karıştırarak karışımın eşit miktarda dağılmasını sağlayınız. Karışım için ellerin kirli olmaması gerekir mümkünse sterilize edilmiş eldivenler takılması daha doğru olacaktır.