Çiçeklerime dönemine kadar hızlı gelişen kökün çiçeklenme döneminde gelişmesi yavaşlar. Kök sistemi genellikle yüzlek olmakla birlikte çeşide ve toprak koşullarına bağlı olarak bazen derinlere de gidebilir.

Fasulye köklerinde Rhizobium phaseoli bakterilerinin oluşturduğu küresel nodüller bulunur.. Nodül sayısı çiçeklenme döneminde en fazladır.

Gövde: Fasulye gövdesi otsu yapıda dik veya sarılıcı, boğumlu ve hafif tüylüdür.. Gövde toprak yüzeyinden ilk boğuma kadar yuvarlak, bundan sonra köşelidir. Gövde sarımtırak yeşil, renkli tohumlarda genellikle kırmızımsı veya mor olabilir. Sarılıcı formlarda, ana sap ince ve sarılıcı olup, fazla dallanmaz.Bitki boyu, bodur tiplerde 20-50 cm, yan sarılıcılarda 50-100 cm. sırık formlarda, 150-300 cm arasındadır. Bodur tiplerde boğum sayısı fazla ve boğum araları kısadır. Dal uçlarında sülük, yaprak koltuklarında çiçek salkımı bulunur. Baklaların olgunlaşması eş zamanlı olmayan sarılıcı formlar daha çok yeşil sebze amacıyla yetiştirilen bahçe tarımına uygun tiplerdir". Bodur formlarda boğum sayısı az olup bitki fazla boylanmaz. Dallanma fazla ve gövde diktir. Ana sap ve yan dalların ucunda çiçek salkımı bulunur. Bodur tipler dik büyümesi ve eş zamanlı olgunlaşması nedeniyle kuru tane üretimine ve makineli hasada daha uygundur.Bitki boyu, 20-50 cm arasındadır.

Yaprak: Fasulyede çimlenmeden sonra kotiledon yapraklarının üzerinde, kalp biçiminde karşılıklı iki adet yaprakçıktan oluşan ilk yapraklar ortaya çıkar. Daha sonra üç yaprakçıklı asıl yapraklar görülür. Orta yaprakçık şekli çeşitlere göre değişiklik gösterip, ucu oval, sivri veya kısa olabilmektedir. Yaprak sapının dala birleştiği yerde iki, iki yaprakçığın yaprak sapına birleştiği yerde iki, orta yaprakçığın kendi sapına birleştiği yerde iki olmak üzere, her yaprakta üçgen şeklinde altı kulakçık bulunmaktadır. Yaprak tüylülüğü çeşitlere göre değişmekle birlikte yaprakların alt yüzeyi, üst yüzeye göre daha tüylüdür. Bodur formlarda bitkinin ilk boğumlardaki yapraklar büyük olup, sonraki boğumlarda giderek küçülür. Olgunlaşma sonunda, yaprak alanı az bir düşme göstermekle birlikte çok sayıda yaprak ,bitki üzerinde kalmaktadır. Sarılıcı formlarda ise çiçeklenmenin başlaması ile birlikte yapraklar aşagı yukarıya doğru dökülmeye başlar ve gelişmenin sonunda tüm yaprakçıklar dökülür.

Çiçek: Çiçekler yaprak koltuklarından çıkmaktadır. Çiçek topluluk şekli salkımdır. Salkımdaki çiçek sayısı 3-15 arasındadır. Çiçek salkımları, çiçek sapçıklarının salkım saplarına bağlanış durumuna bağlı olarak rozet şeklinde, salkım şeklinde ve her ikisi arasında geçit tipinde olmak üzere üç farklı şekilde olabilir.

Fasulyede 5 çanak, 5 taç yaprak ve 10 erkek organ bulunmaktadır. Taç yaprak 2 kayıkçık, 2 kanatçık ve 1 bayrak yapraktan oluşmuştur. Kayıkçık ucu kısmi helezon vari kıvrıktır. Çiçek rengi beyaz, kırmızı, mor veya mavi olabilir. Erkek organ durumu dialdelphous'dur. Çiçeklenme bitkide ve salkımda aşağıdan yukarıya doğru olur. Çiçek kendine döllenmekle birlikte %l-2 oranında yabancı tozlanma görülmektedir.

Meyve: Meyve yumurtalığın dış çeperinin gelişmesi ile oluşur. Fasulye meyvesine, bakla ve fasulye de denir. Fasulye meyveleri taze iken tüketilir. Bakla kabuğunun sertliği, dikiş yerindeki liflerin kalınlığı, meyvenin etlilik durumu kaliteyi oluşturan faktörlerdir. Meyveler taze iken yeşildir. Olgunlaştıkça kahverengiye döner. Renkli tohum kabuğu olan çeşitlerde meyve olgunlaştıkça renkler, lekeler ve noktalar oluşur. Meyve rengi, şekli çeşit yanında yetiştirme tekniğinden de etkilenmektedir. Meyve uzunluğu 8-12 cm, genişliği 6.0-25.0 mm arasında değişir. Bitkide meyve sayısı çeşit ve yetiştirme tekniğine bağlı olmakla birlikte ortalama 4-23 adet arasındadır. Bodur tiplerde baklaların çoğu yan dallarda bulunurken, sarılıcı tiplerde ana saptaki bakla sayısı yan dallara göre daha fazladır. Fasulyede meyve şekli düz, kıvrık ve S şeklinde olabilir.Meyvenin enine kesiti yassı, eliptik, eliptik, etli veya yuvarlak etli olabilmektedir.

Tane: Döllenmiş yumurta hücresinin olgunlaşmasıyla oluşan tohumun rengi, şekli, büyüklüğü çeşitlere göre değişiklik gösterir. Tohum şekli silindirik, yassı veya böbrek şeklinde olabilir. Tohumun en dışında tohum kabuğu bulunur. Tohum kabuğu( %6-9), tohum taslağında dış örtünün farklılaşması ile oluşur. Tohum kabuğunun kalınlığı fasulye tanesinin pişme kalitesini etkiler, ince kabuklu olanlar daha çabuk çimlenir ve pişer. Tane kabuğunda tohum göbeği (Hilum) bulunur. Hilum, tohumun meyve kabuğuna bağlandığı yerin kalıntısıdır. Hilumun altında mikropil denilen, çiçek tozu borucuğunun yumurtalıktan girdiği kısmın oluşturduğu nokta şeklinde bir kısım bulunur.

Fasulye tanesinde, tahıllardaki endosperm yerini alan ve besin maddelerini depolayan kotiledonlar bulunur. Endospermi olmayan bu tanelere albuminsiz(exalbuminous) tohumlar denilir. Tanede, yeni bitkiyi meydana getiren embriyo(%l), kök (radicula), sapçık (hypocotyl) ve gövde taslağı (plumula) dan oluşmaktadır. Fasulye de bin tane ağırlığı ekolojik koşullara ve genotipe bağlı olarak 150-500 g arasında değişmektedir.

Fasulyede verim kadar tanelerin pişme kalitesi de önem göstermektedir. Kuru fasulyede pişme kalitesini etkileyen faktörlerden en önemlisi tane kabuğudur. Tane kabuğunda phytin miktarı azaldıkça ve Ca, Mg miktarı ve lignin arttıkça pişme süresi uzamaktadır. Tane kabuğunun kalınlığının artması, suyun taneye girişini yavaşlatmakta ve pişme süresini uzatmaktadır. Yetiştirme tekniği ve çeşit ıslahı ile tane kabuğunun kalınlığı azaltılabilmektedir. Pişmeden önce tanelerin ılık suda 5-6 saat bekletilmesi pişme süresini kısaltır.

YAZININ DEVAMINI GÖREBİLMEK İÇİN BURAYI TIKLAYINIZ...>>>