Dünyada kültürü yapılan başlıca türleri Amerika kökenli olup, beyaz yada kırmızı çiçekli, meyve ucu gagalı, kulakçıklar ince sivri ve küçük, bitki iri yapılıdır .Başlıca türleri:

1. P. acitufolius A. Gray (Tepary bean)

Tek yıllıktır. Gövde yarı yatık büyür, bitki bodur formlarda 10-20 cm kadar, sarılıcı tiplerde 2 m kadar boylanabilir. Fide durumu epigeal dir. Tohum şekli yuvarlak veya silindirik, tohum rengi beyaz, sarı veya kahverengi olabilir. Ekimde dekara 3.5kg tohumluk kullanılır. Tane verimi 50-80kg/da'dır.

2.P. coccineus L. (Runner bean)

Ateş yada İspanyol fasulyesi olarak tanınır. Sarılıcı formlar çok yıllıktır. Gövde 4m kadar boylanabilir. Bodur formlar tek yıllık olup bitki boyu 60 cm kadardır. Kendine ve yabancı döllenme görülür. Sarılıcı formlar bahçe tarımında, bodur formlar tarla tarımında kullanılır.Kökler yumruludur.Çiçekleri genelde kırmızı renkli ve iridir. Fide durumu hypogeal dır.

3. P. lunatus (Lima veya siava bean)

Tek yıllık, 90 cm boylanır. İki formu yaygındır. Lima fasulyesi iri taneli ve bitkinin morfolojik yapısı da iridir. Lima fasulyesi daha çok sebze amaçlı kullanılır.Sieva fasulyesinin morfolojik yapısı ve tanesi Lima fasulyesine göre daha küçüktür.

4. P. vulgaris (Common bean)

Dünyada en fazla tanınan ve tarımı yapılan türdür. Sarılıcı ve bodur formları bulunmaktadır. Sanrılıcıların baklaları yeşil sebze amacıyla bahçe tarımında, bodur formlar kuru tane amacıyla tarla tarımında kullanılır.

P. Vulgaris değişik araştırıcılar tarafından bitkinin morfolojik ve tane özelliklerine göre sınıflandırılmıştır. Gradınoraff P. Vulgaris'i tohum karekterlerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır.

•vulgaris sp. sphaericus: Tohumlar yuvarlağımsıdır.

•vulgaris sp. elipticus: Tohumlar elips şeklindedir.

•vulgaris sp. oblangus: Tohumlar uzun silindirik ve böbrek şeklindedir.

•vulgaris sp. subcompressus: Tohumlar uzun silindirik ,böbrek şeklinde ve yassıdır.

•vulgaris sp. compressus: Tohumlar basık, geniş ve uzundur.

Türkiye'de yetiştirilen bodur fasulye çeşitleri Türk Standartları Enstitüsü tarafından morfolojik özellikleri ve pazar durumu dikkate alınarak fasulye çeşitleri sekiz gruba ayrılmıştır.

1.Tombul :Tane küçük ve ovaldir.

2.Çalı: Tane orta iri böbreğimsidir.

3.Dermason:Tane irice, dolgun ve yassı

4.Horoz:Tane orta iri uzunca ve silindiriktir.

5.Barbunya: Tane iri,yuvarlağımsı,oval,renk düz bej zemine alacalı,lekeli veya benekli olmaktadır.

6.Şeker:Tane iri veya irice,yuvarlağımsıdır.

7.Battal :Tane iri,böbreğimsi,ovalimsi ve yassıdır.

8.Selanik:Tane iri,yassı,uçlan yuvarlakdır.

Tombul ve horoz çeşit grupları P. vulgaris sp. oblangus alt türünün beyaz tohumlu formlarını içermektedir.

Çalı çeşit grubu P. vulgaris L. elipticus alt türünün beyaz tohumlu formlarını içerir. Dermason çeşit grubu, P. vulgaris sp. submcopressus alt türlerini içerir.

Selanik ve battal P. vıılgaris sp. compressus alt türünün iri taneli formları bu gruba girmektedir.

Şeker ve barbunya çeşit grubu P. vulgaris sp. sphearicus alt türünün iri beyaz formlarım içerir.

YAZININ DEVAMINI GÖREBİLMEK İÇİN BURAYI TIKLAYINIZ...>>>