Günümüzde Batı ve Doğu Akdeniz ülkeleri ile Kuzey Afrika ve Güney Avrupa ülkelerinde hem yabani hem de kültür formlarına bol miktarda rastlanılmaktadır. Enginar eski Yunanlılar ve Romalılar dönemlerinden beri bilinen ve bu dönemlerde kral sofralarının en geçerli yemeği olarak tüketilen bir sebzedir. Ayrıca günümüz tarihi kalıntılarında enginar başının sütun ve sütun başlıklarında bir motif olarak kullanılması enginarın 15. Yüzyıldan beri sebze olarak değerlendirildiğini ve enginara verilen önemi göstermektedir. Avrupa’dan 16. Yüzyılda Fransa, Almanya ve İngiltere’ye yayılan enginar 17. Yüzyılda Amerika’ya girmiştir.

Enginar halk arasında deve diken olarak bilinen ve kırlarda kendiliğinden yetişen dikenli bitkinin seleksiyonu sonucu elde edilmiştir. Enginar çok yıllık bir sebzedir. Bulunduğu yerde 8-10 yıl kalabilir. Ve ürün vermeye devam eder. Ancak enginar yetiştiriciliğinde ekonomik bir üretim için 5-6 yılda bir plantasyonun yenilenmesi gerekir.

Enginarın çiçek tablası ve çiçek tablasında bulunan yaprakları (brakte yaprakları) yenir. Taze dönemlerde ise sap kısmında belirli bir bölümü değerlendirilmektedir.

Enginar ülkemizde genelde taze olarak tüketilir. Ancak enginar günümüzde dünya ülkelerinin pek çoğunda büyük boyutlarda konserve edilerek değerlendirilmektedir. Büyük marketlerde enginar konservesi diğer sebze konserveleri yanında yerini almıştır. Genellikle konserve sanayinde etli ve büyük tablalı çeşitlerin kullanılmasının yanında brakte yaprakları ile tam olarak konserve edilebilen ve pratikte enginar kalbi olarak ifade edilen küçük başlı (1 kg’ da 12-14 adet) çeşitlerin konserveleri de önemli boyutlarda kullanım alanı bulmuştur. Yapılan çalışmalarda 100 g taze enginarın %10-12 kuru madde, %88-90 su içerdiği belirtilmiştir. Bu miktar kuru madde içinde yaklaşık 2-3 g protein 0.5-2 g şeker, 0.2-0.3 g yağ bulunmaktadır. Enginar B ve C vitaminlerince zengindir. Yine 100 g taze enginarın 10 mg C vitamini içerdiği belirlenmiştir. Ayrıca kalsiyum, potasyum, demir, magnezyum ve fosfor içeriği de yüksektir. Enginar çok yıllık bir bitkidir. Toprak üstü organları bir yıllık, toprak altında bulunan esas gövdeyi oluşturan kök kısmı ise çok yıllıktır.

Enginar tohumuyla veya bitkilerin kök ve kök boğazlarından oluşan dip sürgünleri ile üretilir. Halk arasında bu sürgünler piç olarak adlandırılmaktadır. Generatif üretim şekli olarak bilinen tohum ile üretimde dikkatli olunmaz ise büyük oranda oluşan yabancı döllenme ve açılma nedeniyle çeşit özelliğini kaybederek atavizm yani yabanileşme meydana gelir. Bu nedenle enginar üretiminde vegetatif üretim şekli olan dip sürgünleri ile yapılan üretim şekli kullanılır. Enginar yetiştiriciliğinde dip sürgünleri ile yapılan üretimde alınan dip sürgünü alındığı bitkinin bütün özelliklerini taşır. Bunun içindir ki enginar üretimi dip sürgünleri (piçler) ile yapılır. Enginar yetiştiriciliğinde tohumla yapılan üretim ise genelde ıslah çalışmalarında yaygın olarak kullanılır.

YAZININ DEVAMINI GÖREBİLMEK İÇİN BURAYI TIKLAYINIZ...>>>