Fasulye, dünyada ekim alanı ve üretimi yönünden yemeklik tane baklagiller içerisinde ilk sırada yer almaktadır. Kuru tane yanında taze sebze olarak ta yaygın bir şekilde tüketilmektedir. Dünyada kuru fasulye ekim alanları yaklaşık 27 milyon ha ve üretimi 19 milyon ton dolaylarındadır (FAO,2003).
Bilimsel sınıflandırma
Alem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Fabales
Familya: Fabaceae
Cins: Phaseolus
Tür: P. vulgaris
Binominal adı:Phaseolus vulgaris L.
1.Ekonomik Önemi
Fasulye, dünyada ekim alanı ve üretimi yönünden yemeklik tane baklagiller içerisinde ilk sırada yer almaktadır. Kuru tane yanında taze sebze olarak ta yaygın bir şekilde tüketilmektedir. Dünyada kuru fasulye ekim alanları yaklaşık 27 milyon ha ve üretimi 19 milyon ton dolaylarındadır (FAO,2003).
Kıtalar dikkate alındığında, en geniş ekim alanı ve üretim Asya kıtasında bulunmaktadır. Ancak tane verimi en yüksek Amerika kıtasında elde edilmektedir. Ülkelere göre ekim alanı ve üretim durumlarına bakıldığında Hindistan ilk sırada yer almaktadır.Brezilya,Meksika,Çin,ABD dünyadaki diğer önemli kuru fasulye üreticisi ülkelerdir. Fasulye tarımının gelişmekte olan ülkelerde yaygın olmasına karşın verimi gelişmiş ülkelerde daha yüksektir.
Ülkemizde kuru fasulye, ekim alam ve üretim yönünden nohut ve mercimekten sonra üçüncü sırada yer almaktadır. Fasulye ekim alanları 1970'li yıllarda 100 ha iken, 1990'lı yıllarda 170.000 ha ulaşmış ve günümüze değin fazla bir değişiklik göstermemiştir. Fasulye de verim ülkemizde yıllara göre 110-155 kg/da arasında değişmiştir.Son istatistiklere göre verimin 129 kg/da olduğu bildirilmektedir. Üretim, ekim alam ve verim değişiklerine bağlı olarak yıldan yıla azda olsa değişmiştir.Günümüzde fasulye kuru tane üretimi 225000 ton dolaylarındadır .Ülkemiz kuru fasulye üretimi ve ihracatı bakımından dünyada önemli ülkeler arasında yer almamaktadır.
Ülkemizde fasulye ekim alanları en çok Karadeniz bölgemizde yaygın olup, bunu orta güney ( Kayseri, Konya, Niğde, Nevşehir) ve orta kuzey (Eskişehir, Kütahya, Uşak Yozgat) bölgelerimiz izlemektedir. İllere göre fasulye ekilisi ve üretimi en çok sırasıyla Kahramanmaraş, Samsun, Malatya ve Afyonda bulunmaktadır. 2.BesIeme Değeri ve Kullanımı
Fasulyenin kuru taneleri yanında, sebze olarak olgunlaşmamış meyve ve taneleri kullanılmaktadır. Taze meyve ve tanelerinde %90 dolaylarında su bulunmaktadır. Kuru tanelerinde ham protein oranı çeşit ve yetiştirme tekniğine göre değişmekle birlikte ortalama %22 dır. Fasulye proteini Lysin, Leucine, isoleucine amino asitleri yönünden oldukça zengin, Methionin, Tryptophan ve Cystine bakımından fakirdir. Tane, yeşil olgunluk döneminde fazla, kuru olgunluk döneminde ise daha az A vitamini (karoten) ve C vitamini içermektedir.
3.Kökeni ve Tarihçesi
Fasulyenin kökenini bazı araştırıcılar Hindistan, bazı araştırıcılar ise Avustralya ve Afrika olarak bildirmiştir. Ancak en son olarak fasulyelerin kökeninin Amerika olduğu ileri sürülmüş ve kabul edilmiştir. Bugün ki kültür fasulyesinin yabani formunun tam olarak bilinmemekle birlikte Meksika ve Orta Amerika'daki tek veya çok yıllık sarılıcı formların olduğu tahmin edilmektedir. Bodur formlarda yabani fasulye bulunmamakta olup, mutasyon sonucu ortaya çıktığı belirtilmektedir.Fasulye tarımının Meksika da çok eski yıllardan beri tarımının yapıldığı saptanmıştır. Fasulye Amerika'nın keşfinden sonra İspanyollar tarafından Avrupa'ya getirilmiş buradan da Asya'ya geçirilmiştir.
Ülkemizde fasulye tarımının diğer yemeklik baklagillerden sonra başladığı ve yaklaşık 200 yıldan beri kültürünün yapıldığı tahmin edilmektedir.
YAZININ DEVAMINI GÖREBİLMEK İÇİN BURAYI TIKLAYINIZ...>>>
Genç Ziraat