DAHİLDE İŞLEME REJİMİ HAKKINDA GENELGE (2005/3)
1- Bu Genelge’de geçen kısaltmalardan;
- DİR: Dahilde İşleme Rejimini,
-DİİB: Dahilde İşleme İzin Belgesini,
-Dİİ: Dahilde İşleme İznini,
- İTB: İhracatı Teşvik Belgesini,
- GB: Gümrük beyannamesi veya özel faturayı,
- GTİP: Gümrük tarife istatistik pozisyonunu,
- İBGS: İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğini,
- AT: Avrupa Topluluğu’nu,
- STA: Serbest Ticaret Anlaşmasını,
- TEV: Telafi Edici Vergiyi,
- TCMB: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nı,
- TCŞK: Türkiye Cumhuriyeti Şeker Kurumu’nu,
- TMO: Toprak Mahsulleri Ofisi’ni,
ifade eder.
Yurt İçi Alımlar
2- DİİB kapsamında yurt içinden alınan eşyanın işleme faaliyetine tabi tutulması sonucu elde edilen ikincil işlem görmüş ürünün ihracı zorunlu değildir. Bu itibarla, söz konusu ürünün ihraç edilmemesi nedeniyle bir müeyyide uygulanamaz.
3- Yurt içinden alınan eşyadan elde edilen işlem görmüş ürünün, belge süresi içerisinde ihraç edilmemesi durumunda, 2 (iki) kat para cezası uygulanmaz.
4- DİİB kapsamında işlem görmüş ürün olarak gerçekleştirilen ihracatın belgelenmesi kaydıyla, bu ihracata tekabül eden hububat veya şeker, belge süresi sona erse dahi TMO ile TCŞK’ca belirlenen şeker fabrikalarından temin edilebilir. Bu haktan yararlanmak isteyen firmaların, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 37 nci maddesinde belirtilen süreler içerisinde kapatma müracaatında bulunması gerekmektedir.
Bu çerçevede, DİİB kapsamında gerçekleştirilen ihracatın ihracat taahhüdüne sayılabilecek süreler içerisinde gerçekleştirildiğinin firma tarafından belgelenmesini müteakip TCŞK’ya iletilmek üzere DİİB kapsamında yapılacak şeker alımının Müsteşarlığa (İhracat Genel Müdürlüğü) bildirilmesi, buna karşın DİİB kapsamında yapılacak hububat alımının TMO’ya doğrudan bildirilmesi; alım işlemlerinin tamamlandığının belge sahibi firma tarafından (belge üzerinde, belge kapsamındaki alım işlemlerinin tamamlandığının görülmesi durumunda) veya adı geçen Kuruluşlar tarafından ilgili İBGS’ye bildirilmesinden sonra ise, alımın belge süresi içerisinde yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın taahhüt kapatma işleminin sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yine, DİİB kapsamında işlem görmüş ürüne ilişkin ihracatın belgelenmesi kaydıyla, TMO ile TCŞK’ca belirlenen herhangi bir şeker fabrikasından alım yapılmasının mümkün olmadığı durumda, belgeye azami 6 (altı) ay ek süre verilmek suretiyle ithalat yapılmasına izin verilebilir. Bu haktan yararlanmak isteyen firmaların, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 37 nci maddesinde belirtilen süreler içerisinde kapatma müracaatında bulunması gerekmektedir. Belgeye verilecek ithalat süresi, TMO veya TCŞK’dan alınan ve firmanın mezkur kuruluşlara müracaat ettiği tarih itibarıyla alım yapılmasının mümkün olamayacağına dair yazının, İBGS’ye evrak kayıt tarihinden itibaren başlar. İBGS tarafından, TMO ve/veya TCŞK’dan alınan yazı ve ihracatın gerçekleştiğine dair GB asılları incelenir. Yapılan inceleme neticesinde, söz konusu firmaya izin verilip verilmemesi konusundaki görüşleri ile birlikte ne kadar ithalata izin verilmesi gerektiğini içeren yazının en kısa sürede (öncelikli olarak) Müsteşarlığa gönderilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede, söz konusu yazı ekinde, firmaya ait DİİB (aslı), TMO veya TCŞK’dan alınan yazı fotokopisi ve GB fotokopileri yer alacaktır.
Tecil-terkin sistemi kapsamında yurt içinden alınan eşyanın işleme faaliyetine tabi tutulduktan sonra ihraç edilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, önceden ihracat daha sonra tecil-terkin sistemi çerçevesinde yurt içi alım (TMO ve TCŞK’ca tespit edilen şeker fabrikaları dahil) imkanı bulunmamaktadır.
İndirimli Teminat Uygulaması
5- İndirimli teminat uygulamasından yararlandırılmayan firmalar, işlem görmüş ürünün ihracının belgelenmesini müteakip, ihraç edilen ürünün elde edilmesinde kullanılan eşyaya tekabül eden ithal eşyasını, ithalat esnasında doğan vergilerin % 10’luk kısmını teminat olarak yatırmaları kaydıyla ithal edebilirler. Bu kapsamda, TMO ile TCŞK’ca tespit edilen şeker fabrikalarından %10 teminat yatırılarak hububat veya şeker alımı da yapılabilir.
Firmaların bu haktan yararlanmak için, belge aslı, gerçekleştirilen ihracata ilişkin gümrük beyannamesi listesi, gümrük beyannameleri asılları ve bir örneği EK-1’de yer alan, listedeki beyannamelerin ihracat taahhüdünün kapatılmasında kullanılacağına dair taahhütname ile birlikte ilgili İBGS’ye müracaat etmeleri gerekmektedir.
Yapılan değerlendirme neticesinde, %10 indirimli teminat uygulamasından yararlandırılacak ithalat tutarı ilgili mercilere bildirilir ve GB’lerin asılları üzerine “..... sayılı Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında indirimli teminat uygulamasından yararlandırılmıştır.” meşruhatı düşülür.
Döviz Kullanım Oranı
6- Döviz kullanım oranı, CIF ithal değerinin (ABD Doları), FOB ihraç değerine (ABD Doları) bölümü sonucu elde edilir.
7- Yurt içi alımlardaki alım konusu değer ile bedelsiz ithalat, döviz kullanım oranının hesaplanmasına dahil edilmez.
Belge Revizesi
8- DİİB, ilgili firma tarafından belge aslı ile gerekli bilgi ve belgelerle yapılacak müracaata istinaden belge süresinin geçerli olup olmadığı dikkate alınmaksızın (DİİB süresi içerisinde veya İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 37 nci maddesinde belirtilen taahhüt kapatma müracaatı süresi içerisinde) revize edilebilir ve bu işlem ilgili mercilere bildirilir.
Kapatma müracaatını müteakip ilgili İBGS’ye belge revize müracaatında bulunulması halinde, yapılan kapatma müracaatının geri alınamayacağı da dikkate alınarak bu talepler, ilgili İBGS’ce ve/veya İBGS aracılığıyla belge aslı ile birlikte diğer bilgi ve belgelerin gönderilmesi suretiyle Müsteşarlıkça sonuçlandırılır.
9- DİİB kapsamındaki,
- Madde adı ve özelliklerinin aynı olması şartıyla GTİP değişikliği ve ilavesi işlemleri,
- Firma unvanı, adresi, vergi dairesi adı, hesap numarası, ek süre (Gemi inşaa, komple tesis v.b. ile savunma sanayi projeleri için ek süre müracaatları hariç olmak üzere) talepleri,
İBGS’ce sonuçlandırılır.
Diğer taraftan, ithal ve ihraç eşyasının GTİP’i, adı, miktarı, değeri, ek süre (Gemi inşaa, komple tesis v.b. ile savunma sanayi projeleri için ek süre müracaatları), haklı sebebe ilişkin süre, mücbir sebep ve fevkalade hallere ilişkin süre, döviz kullanım oranı v.b. değişiklik taleplerinin İBGS’ce yapılacak ön incelemeyi müteakip sonuçlandırılmak üzere Müsteşarlığa gönderilmesi gerekmektedir.
İBGS’ce yapılan GTİP değişiklikleri ve ilaveleri ayrıntılı olarak yazılmak suretiyle ilgili mercilere bildirilir. Müsteşarlığımıza gönderilen yazı ekinde, varsa İBGS’ce değişiklik yapılan listelerin fotokopilerinin de yer alması gerekmektedir.
Belge süresi
10- DİİB süresi, belge tarihinde başlar ve belgede kayıtlı süre sonunun rastladığı ayın son gününde biter. Örnek: 1/1/2005 tarihinde alınan ve belge süresi 12 (oniki) ay olarak belirlenen bir belgenin süre sonu 31/12/2005 tarihi olacaktır, 3/1/2005 tarihinde alınan ve belge süresi 12 (oniki) ay olarak belirlenen bir belgenin belgede kayıtlı süre sonu 2/1/2006 tarihi olması nedeniyle belge süre sonu 31/1/2006 tarihi olacaktır. DİİB süresinin başlangıcı 31 (otuzbir) gün çeken bir ayın son günü ise belgenin süre sonu 30 (otuz) gün çeken bir aya denk gelmesi halinde, belgenin süre sonu 30 (otuz) gün çeken ayın son günüdür. Örnek: 31/3/2005 tarihinde alınan ve süresi 6 (altı) ay olan belgenin süre sonu 30/9/2005 tarihi olacaktır.
Bu çerçevede; DİİB tarihinden önceki ve belgede kayıtlı süre sonunun rastladığı ayın son gününden sonraki ithalat ve ihracata ilişkin GB’ler (bugüne kadar uygulandığı üzere ilgili gümrük idarelerince tescil tarihleri dikkate alınarak), belge kapsamında değerlendirilmez.
Ek Süre
11- İlgili firma tarafından müracaat edilmesi kaydıyla, DİİB kapsamında ilk ithalatın yapıldığı (belge kapsamında ihraç edilmek üzere yurt içinden temin edilen eşyanın da ithalat gibi değerlendirildiği dikkate alınmak suretiyle) tarihe kadar azami 3 (üç) ay olmak üzere DİİB’e süre verilir. Belge kapsamında ithalat yapılmamışsa hiçbir surette bu kapsamda ek süre verilmez.
12- İlgili firma tarafından müracaat edilmesi kaydıyla, DİİB kapsamında gerçekleştirilen ihracat değerinin belge ihracat taahhüdü değerine oranının en az %25 olması halinde, DİİB’e toplam 6 (altı) ayı geçmemek kaydıyla belge orijinal süresinin yarısı kadar ek süre verilebilir.
Ancak, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 9 uncu maddesinin birinci fıkrası çerçevesinde indirimli teminat uygulamasından yararlandırılan belgeler için bu oran %15 olarak uygulanır. Bu çerçevede, ilgili belgenin özel şartında;
- İndirimli teminat uygulamasından yararlandırıldığına dair şerh var ise %15’lik oranın dikkate alınması için başkaca bir bilgi veya belge aranmaz.
- İndirimli teminat uygulamasından yararlandırıldığına dair şerh yok ise ilgili firmanın müracaat tarihi itibarıyla geçerli bir (A), (B) veya (C) sınıfı onaylanmış kişi statü belgesini İBGS’ye tevsik etmesi gerekmektedir.
Firmaların ek süre alabilmeleri için, DİİB aslı, gerçekleştirilen ihracata ilişkin liste ve bu listede yer alan gümrük beyannamelerinin belge kapsamında kullanılacağına ve bu bilgilerin doğruluğuna dair EK-2’de bir örneği yer alan taahhütname ile birlikte İBGS’ye en geç belge süresi sonundan itibaren 3 (üç) ay içerisinde müracaat etmeleri gerekmektedir. Belirtilen sürede yapılmayan müracaatlar değerlendirmeye alınmaz. İbraz edilen liste kapsamındaki gümrük beyannamelerinin tamamının belge ihracat taahhüdünün kapatılmasında kullanılması gerekmektedir. Bu GB’lerin belge ihracat taahhüdünün kapatılmasında kullanılamayacağının veya başka bir belge kapsamında kullanıldığının tespiti halinde, firmanın mevcut belgeleri ve bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 1 (bir) yıl içerisinde düzenlenen DİİB’e ilişkin ek süre (İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 21 ve 22 nci maddeleri) ve haklı sebebe ilişkin süre talepleri (İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 23 ve 24 üncü maddeleri) değerlendirilmeye alınmaz. Bu durum İBGS’ce Müsteşarlığa, tüm İBGS’lere ve ilgili firmaya bildirilir.
13- Haklı sebebe ilişkin verilecek ilave süre, mücbir sebebe ilişkin verilecek ilave süre ve İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 21 ve 22 nci maddelerine istinaden verilecek ek süreler, belge üzerinde kayıtlı süre sonundan başlamak üzere verilir ve belgeye kaydedilir. (Örn: Belgede kayıtlı süre sonu 7/3/2005 tarihi ise, ek süre verilirken bu tarih esas alınır. Bu tarihin rastladığı ayın son günü olan 31/3/2005 tarihi dikkate alınmaz.)
14- DİİB kapsamında serbest bölgelere yapılan ihracatın, performansa (%25 veya %15) bağlı olarak verilen ek süreler kapsamında değerlendirilebilmesi için; şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde işlem görmüş ürünün başka bir ülkeye satışının veya bir başka belge/izin kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine ithalatının yapıldığının, geri ödeme sistemi kapsamında ise işlem görmüş ürünün başka bir ülkeye satışının gerçekleştiğinin tevsikinin aranması gerekmektedir.
15- İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 38 inci maddesinin onuncu fıkrasında belirtilen, belgeden belgeye teslimlerin performansa bağlı olarak verilen ek süre kapsamında değerlendirilebilmesi için, yurt içinde teslim eden belge sahibi firmaya ait DİİB’deki işlem görmüş ürünü teslim alan belge sahibi firmanın, satışa konu eşyaya tekabül eden kendi belgesindeki işlem görmüş ürünün ihracatını gerçekleştirmiş olması gerekir. Bu durumda, yurt içinde eşya teslim eden belge sahibi firmanın ihracat performansının hesaplanmasında, teslim tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kuru baz alınarak YTL/TL olan satış değeri ABD Dolarına dönüştürülür.
Haklı Sebebe İlişkin Ek Süre
16- Haklı sebebe istinaden ek süre almak isteyen firmaların en geç belge süresi sonundan itibaren 3 (üç) ay içerisinde İBGS’ye müracaat etmeleri gerekmektedir. Bu süreleri aşan talepler değerlendirmeye alınmaz ve dolayısıyla Müsteşarlığa intikal ettirilmez.
17- Süresi içerisinde yapılan, haklı sebebe ilişkin ek süre müracaatları; belge aslı, gerçekleştirilen ihracata ilişkin liste, firmanın DİİB kapsamındaki performansı ile üretim veya ihracat faaliyetini kendi ihmal ve kusuru olmaksızın gerçekleştirememesine ilişkin bilgi ve belgelerle (İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 23 üncü maddesinde belirtilen) birlikte Müsteşarlığa (İhracat Genel Müdürlüğü) intikal ettirilir.
Mücbir Sebep ile Fevkalade Hallere İlişkin Ek Süre
18- İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 25 inci maddesinde sayılan mücbir sebep ve fevkalade hallerin DİİB süresi içerisinde vukuu halinde, mücbir sebep ile fevkalade hallere istinaden ek süre almak isteyen firmaların en geç belge süresi sonundan itibaren 3 (üç) ay içerisinde İBGS’ye müracaat etmeleri gerekmektedir. Bu süreleri aşan talepler değerlendirmeye alınmaz ve dolayısıyla Müsteşarlığa intikal ettirilmez.
19- Süresi içerisinde yapılan, mücbir sebep ile fevkalade hallere ilişkin ek süre müracaatları; belge aslı, gerçekleştirilen ihracata ilişkin liste ile İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 25 inci maddesinde belirtilen bilgi ve belgelerle birlikte Müsteşarlığa (İhracat Genel Müdürlüğü) intikal ettirilir.
İhracatın Gerçekleştirilmesi
20- Şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde, belge süresi içerisinde serbest bölgelere yapılan ihracat, en geç belge süresi bitiminden itibaren 3 (üç) ay içerisinde serbest bölgelerden başka bir ülkeye satışının veya belge/izin kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine ithalinin yapılması kaydıyla, DİİB ihracat taahhüdüne sayılır.
Serbest Bölgelerden yukarıda belirtilen süre zarfında başka bir ülkeye işlem görmüş ürünün satışının yapılması durumunda, satışı yapan firmaya ait Serbest Bölge Müdürlükleri ile Serbest Bölge Gümrük Müdürlüklerince onaylı Serbest Bölge Bilgi İşlem Formu firma nüshasının aslının İBGS’ye tevsik edilmesi gerekmektedir. Tevsik edilen Serbest Bölge İşlem Formu üzerine İBGS’ce “....... unvanlı firmanın ..../..../..... tarihli ve ..... sayılı DİİB’in ihracat taahhüdüne sayılmıştır.” meşruhatı düşülür. Taahhüt kapatmada kullanılan Serbest Bölge Bilgi İşlem Formu aslının firmaya iade edilmesi durumunda, iade edilmeden önce yukarıda yazılı meşruhat düşülmüş Serbest Bölge Bilgi İşlem Formu fotokopisi İBGS’ce alınır.
Serbest Bölgeden Türkiye Gümrük Bölgesine belge veya izin kapsamında ithal edilmesi halinde ise, girişe ilişkin GB aslının İBGS’ye tevsik edilmesi gerekmektedir. Tevsik edilen GB üzerine İBGS’ce, “....... unvanlı firmanın ..../..../..... tarihli ve ..... sayılı DİİB’in ihracat taahhüdüne sayılmıştır.” meşruhatı düşülür. Taahhüt kapatmada kullanılan girişe ilişkin GB aslının firmaya iade edilmesi durumunda, iade edilmeden önce yukarıda yazılı meşruhat düşülmüş girişe ilişkin GB fotokopisi İBGS’ce alınır.
Diğer taraftan; Serbest Bölgeye ihraç edilen işlem görmüş ürünün, serbest bölgede yeniden işleme faaliyetine tabi tutularak vasfının değişmesi (8’li bazda GTİP, madde adı, vb.) suretiyle, DİİB’de işlem görmüş ürün olarak yer alan eşyanın serbest bölgeden başka bir ülkeye satışı veya başka bir belge/izin kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine ithali durumunda, Serbest Bölge Müdürlüğünden veya Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğünden bu durumu tevsik edici yazı aranır.
Ayrıca, Serbest Bölgeye gerçekleştirilen ihracata ilişkin Ön Statü Belgesinin taahhüt kapatma esnasında tevsiki aranır.
21- Geri ödeme sistemi çerçevesinde, belge süresi içerisinde serbest bölgelere yapılan ihracatın belge süresi bitiminden itibaren 3 (üç) ay içerisinde serbest bölgelerden bu işleme konu eşyanın aynen veya vasfı değişerek başka bir ülkeye satışının yapılması kaydıyla, serbest bölgelere yapılan ihracat DİİB taahhüdüne sayılır.
Serbest Bölgelerden yukarıda belirtilen süre zarfında başka bir ülkeye işlem görmüş ürünün satışının yapılması durumunda, Ön Statü Belgesi yanında satışı yapan firmaya ait Serbest Bölge Müdürlükleri ile Serbest Bölge Gümrük Müdürlüklerince onaylı Serbest Bölge Bilgi İşlem Formu firma nüshasının aslının İBGS’ye tevsik edilmesi gerekmektedir. Tevsik edilen Serbest Bölge İşlem Formu üzerine İBGS’ce, “....... unvanlı firmanın ..../..../..... tarihli ve ..... sayılı DİİB’in ihracat taahhüdüne sayılmıştır.” meşruhatı düşülür. Ayrıca, taahhüt kapatmada kullanılan Serbest Bölge Bilgi İşlem Formu aslının firmaya iade edilmesi durumunda, iade edilmeden önce yukarıda yazılı meşruhat düşülmüş Serbest Bölge Bilgi İşlem Formu fotokopisi İBGS’ce alınır.
Aracı İhracatçı ile İhracat
22- Aracı ihracatçı ile yapılan ihracatın DİİB kapsamında değerlendirilebilmesi için, işlem görmüş ürünün belge sahibi firmadan tedarik edildiği ve belge ihracat taahhüdünde yer aldığı şekilde ihracının gerçekleştirilmesi gerekir.
Gözetim ve Korunma Önlemlerine Tabi Eşya
23- DİİB kapsamında ithali gözetim ve korunma önlemlerine tabi eşyanın serbest dolaşıma girebilmesi için, firmaların ithal tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan gözetim ve korunma önlemleri çerçevesinde ithal lisanslarının ve/veya gözetim belgelerinin kapatma esnasında İBGS’ye tevsik edilmesi gerekmektedir.
24- Türkiye’nin AT uygulaması dışında uyguladığı gözetim ve korunma önlemlerine tabi tutulan eşyaların işlem görmüş ürün olarak belge kapsamında AT üyesi ülkelere ihraç edilmesi durumunda, belge kapsamında ihraç edilen işlem görmüş ürünün üretiminde kullanılan eşyanın, Türkiye’nin AT dışında bağımsız olarak uyguladığı gözetim ve korunma önlemlerine tabi bir eşya olup olmadığı hususu ilişikte yer alan listeden kontrol edilir. Söz konusu ithal eşyasının bu listede yer alması durumunda, gözetim ve korunma önlemlerine ilişkin belge aranmaz.
Kapatma Müracaatı
25- DİİB sahibi firmaların, en geç belge süresi sonundan (belgede kayıtlı süre sonunun rastladığı ayın son gününden) itibaren 3 (üç) ay içerisinde, belge ihracat taahhüdünü kapatmak için bağlı bulundukları veya İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ eki ek-11’de belirtilen İBGS’ye müracaat etmeleri gerekmektedir.
Bu çerçevede; en geç belge süresi sonundan itibaren 3 (üç) ay içerisinde olmak kaydıyla, Müsteşarlıkça DİİB düzenlenmesini müteakip bir nüshasının gönderildiği İBGS haricindeki bir İBGS’ye taahhüt kapatma müracaatının yapılması halinde, tüm İBGS’ler arasında elektronik ortamda bilgilerin paylaşılması kapsamında her bir İBGS’ye yapılan taahhüt kapatma müracaatlarının anında görülebilmesi hususu da dikkate alınarak, ilgili İBGS tarafından müracaatı takip eden 10 (on) iş günü içerisinde Müsteşarlığımıza ve ilgili İBGS’ye taahhüt kapatma müracaatının yapıldığı bildirilir ve söz konusu DİİB’e ilişkin dosya, DİİB düzenlenmesini müteakip bir nüshasının gönderildiği İBGS’den istenir. İlgili DİİB dosyasının alınmasını müteakip, dosyadaki bilgi ve belgeler de dikkate alınarak taahhüt kapatma işlemi sonuçlandırılır.
Diğer taraftan, belirtilen süre içerisinde kapatma müracaatında bulunmayan firmalara, 10 (on) iş günü içerisinde İBGS tarafından 1 (bir) ay içerisinde ihracat taahhüdünü kapatma müracaatında bulunmaları bildirilir. Bu süre (3 (üç) ay + 10 (on) iş günü + 1 (bir) ay) dışında yapılan kapatma müracaatları değerlendirmeye alınmaz. Belirtilen süre içerisinde kapatma müracaatında bulunmayan firmalar adına düzenlenen DİİB’ler İBGS’ce, 10 (on) iş günü içerisinde müeyyide uygulanarak (iptal işlemi tesis edilmek üzere Müsteşarlığa bildirim yapılmaksızın) resen kapatılır. Bu şekilde yapılacak taahhüt kapatma işlemi, ilgili merciler (belge kapsamında hububat ve/veya şeker alımı öngörülmüşse, TMO ve/veya TCŞK’ya yapılacak bildirim dahil olmak üzere) yanında vergi dairesine de bildirilir; taahhüt kapatma yazısında, ilgili firma tarafından taahhüt kapatma müracaatı yapılmadığından belgenin resen kapatıldığı, belge kapsamında gerçekleşen ithalat-ihracat miktar ve değerlerinin bilinmediği hususlarına yer verilir.
26- DİİB’lere ilişkin taahhüt kapatma müracaatları geri alınamaz. Ancak, TEV ile ikincil işlem görmüş ürünlere ilişkin vergilerin ödenmesi amacıyla firma tarafından belge aslının istenmesi durumunda, firmaya belge aslının verilmeyip, İBGS’ce belgenin onaylı fotokopisinin (üzerine verilme sebebi belirtilmek suretiyle) verilmesi gerekmektedir.
Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemleri Mevzuatı çerçevesinde 2006 yılı itibariyle ülkemiz AB’den bağımsız olarak;
13/04/2001 tarihli ve 24372 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “İran Menşeli Naylon Tekstürize İplik İthalatına Yönelik Gözetim Önlemi Alınmasına İlişkin Tebliğ” uyarınca İran’a gözetim,
29/12/2005 tarihli ve 26038 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Belirli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” uyarınca Vietnam ve Özbekistan’a miktar kısıtlaması (kota),
27/12/2005 tarihli ve 26036 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Tek Taraflı Kontrol Sistemi Kapsamında Kotaya Tabi tekstil Ürünlerine Ait Kotaların Dağıtımı ve Yönetimine İlişkin Tebliğ” uyarınca Sırbistan-Karadağ’a miktar kısıtlaması (kota),
31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2004/21 sayılı “İthalatta Gözetim Uygulamasına İlişkin Tebliğ” kapsamında Türkmenistan’a gözetim,
31/12/2004 tarihli ve 25687 3. mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Belirli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemlerine Dair Yönetmelik” uyarınca 17/12/2005 tarihli ve 26026 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2005/9 sayılı “Belirli Tekstil ve Konfeksiyon Ürünlerinin İthalatında Gözetim ve Korunma Önlemlerine İlişkin Tebliğ” ile Çin Halk Cumhuriyeti menşeli bazı tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin ithalatına miktar kısıtlaması (kota),
uygulanmaktadır.
Diğer taraftan, kapatma müracaatında bulunulan belge aslı üzerinde veya belge ile işlem yapılması gereken hallerde, ilgili DİİB aslı, tekrar geri alınmak üzere ilgili kurum veya kuruluşa İBGS’ce gönderilir. Firmanın, süresi bulunan belgesi kapsamında TCŞK’ca belirlenen şeker fabrikalarından şeker ve/veya TMO’dan hububat alımı yapmak istemesi halinde, belge aslı doğrudan İBGS’ce ilgili kuruluşa gönderilir ve satış işlemi tamamlandıktan sonra ilgili kuruluş tarafından belge aslı tekrar İBGS’ye iade edilir. Firmanın, süresi bulunan belgesi kapsamında kısmi teminat iadesinden yararlanmak istemesi halinde ise, belge aslı doğrudan İBGS’ce ilgili gümrük idaresine gönderilir ve kısmi teminat iadesi işlemi tamamlandıktan sonra ilgili gümrük idaresi tarafından belge aslı tekrar İBGS’ye iade edilir.
Kapatma Müracaatının Değerlendirilmesi
27- DİİB’lerin ihracat taahhüdünün kapatılmasına ilişkin yapılan müracaat sonucunda, İBGS’ce eksik bilgi ve belge gönderildiğinin tespiti halinde, bu eksiklik 1 (bir) ay içerisinde tamamlanmak üzere ilgili firmaya bildirilir. Bu süre içerisinde eksik bilgi ve belgelerin tamamlanmaması durumunda, ihracat taahhüdü mevcut bilgi ve belgelere istinaden resen kapatılır.
28- DİİB ihracat taahhütleri; belge şartlarına göre ithal edilen hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul, değişmemiş eşya ile ambalaj ve işletme malzemelerinin, belgede kayıtlı ihraç mamulünün üretiminde kullanıldığının tespiti yanında, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 45 inci maddesinde belirtildiği üzere döviz kullanım oranının (ikincil işlem görmüş ürün taahhüdü içeren tarım ürünleri ihracatında bu oran %100’dür.) %80’i aşmaması ve belgede işletme malzemesi ile değişmemiş eşya ithalatı öngörülmüşse bu malzeme ve/veya eşyanın CIF ithal tutarının gerçekleşen toplam FOB ihraç tutarına oranının sırasıyla %2 (doğal taşlar ile kıymetli maden ve taş ihraç taahhüdü içeren belgelerde işletme malzemesi için uygulanacak oran %10’dur) ve %1’i aşmaması kaydıyla kapatılır. Bu çerçevede, belgede kayıtlı ihraç eşyasının 8-12’li bazda GTİP’inin, adının, miktarının (belgede kayıtlı birimiyle) ve değerinin ihracata ilişkin GB üzerinde görülmesi gerekmektedir.
29- 27/1/2005 tarihinden itibaren tescil edilmiş bulunan bir GB’nin; bu tarihten itibaren düzenlenmiş DİİB (elektronik ortamda düzenlenmeyen) ihracat taahhüdünün kapatılmasında kullanılabilmesi için, ilgili GB aslı üzerinde belge sayısının bulunması zorunludur ve belge sayısı bulunmayan GB ihracat taahhüdüne sayılmaz. Buna karşın; 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenmiş DİİB’lerde, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 48 nci maddesi hükmü de dikkate alınarak, ilgili belge süresi sonuna kadar (bu tarih dahil) tescil edilmiş bulunan bir GB’nin 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenmiş bir DİİB İhracat taahhüdünün kapatılmasında kullanılabilmesi için, ilgili GB aslı üzerinde belge sahibi firma ünvanının veya belge sayısının bulunması yeterlidir.
İhracat taahhüdüne sayılan GB üzerine İBGS’ce “....... unvanlı firmanın ..../..../..... tarihli ve ..... sayılı DİİB’e sayılmıştır.” meşruhatı düşülür. Taahhüt kapatmada kullanılan GB aslının firmaya iade edilmesi durumunda, iade edilmeden önce yukarıda yazılı meşruhat düşülmüş GB’nin fotokopisi İBGS’ce alınır.
Diğer taraftan, GB üzerinde ilgili belge sayısı bulunmasına rağmen, bu beyanname muhteviyatı ihracatın belge sahibi firmaya ait olduğu hususunda tereddüt hasıl olması halinde, ilgili gümrük idaresinden söz konusu ihracatın belge kapsamında olup olmadığının teyidinin alınması suretiyle söz konusu GB’nin belge ihracat taahhüdüne sayılması gerekmektedir.
Birden fazla DİİB kapsamında ithal edilen maddelerden üretilen mamullerin tek bir GB ile ihraç edilmesi durumunda; bir GB’nin belge ihracat taahhüdüne sayılmasına ilişkin diğer şartlar saklı kalmak kaydıyla ve bu GB muhteviyatı mamulün ilgili belgelerin ihracat taahhüdünde de yer aldığının tespiti halinde, bir beyanname kapsamında ihraç edilen mamul ile girdileri itibarıyla birden fazla belge ihracat taahhüdünün kapatılması mümkün bulunmaktadır.
Bu durumda, GB’de belirtilen miktar ve değerin girdi miktar ve değerlerine oranlı bir şekilde bölünmesi suretiyle belge ihracat taahhütlerinin kapatılması ve her bir kapatma işleminde, ilgili GB’ye gerekli düşümün yapılması gerekmektedir.
30- İkincil işlem görmüş ürün taahhüdü içeren DİİB’lerde döviz kullanım oranı belirlenirken, gerçekleşen CIF ithal tutarının FOB ihraç tutarına oranının %100’ü aşmaması gerekmekle birlikte;
- DİİB kapsamında ithalat yapılmışsa, ihraç tutarı hesaplanırken asıl işlem görmüş ürün ve ikincil işlem görmüş ürüne ilişkin ihracat tutarları yanı sıra ikincil işlem görmüş ürünün çıkış hükmünde gümrüğe teslimi (GB ile tevsik edilen) tutarları toplamı esas alınır. İkincil işlem görmüş ürünün çıkış hükmünde gümrüğe teslimi yapılmaksızın imhası, gümrüğe terk edilmesi veya İthalat Rejimi hükümlerine göre ithali durumunda ikincil işlem görmüş ürün tutarı, ihraç tutarı hesaplanırken dikkate alınmaz.
- DİİB kapsamında yurt içi alım yapılmışsa, alım konusu değer döviz kullanım oranı hesaplanmasına dahil edilmeyecektir.
31- İthal eşyasının ihraç edilen mamulde kullanımının tespitinde, DİİB’de belirlenen fire ve kullanım oranlarının esas alınması gerekmektedir. DİİB özel şartında taahhüt kapatma esnasında ekspertiz raporu aranacağına ilişkin bir ibarenin yer alması durumunda ise, ekspertiz raporunda yer alan fire ve kullanım oranlarının esas alınması ancak, hiçbir surette DİİB’de belirlenen fire ve kullanım oranlarının aşılmaması gerekmektedir. Ayrıca, İBGS’ce gerekli görülmesi halinde, bu kapsamdaki aşımın tespitine ilişkin konu Müsteşarlığa intikal ettirilir.
Bu çerçevede, alınması öngörülen ekspertiz raporunun, belge süresi içerisinde alınması gerekmektedir. Ancak, ilgili belgeye ilişkin müracaatin IBGS’ce ön incelenmesi esnasinda bu kapsamda bir ekspertiz raporu sunulmuş olmasi halinde, ilgili ekspertiz raporunun da dikkate alinmasi mümkün bulunmaktadir. Ayrica, standart eşya (ayni model, ayni cins vb.) üretimine yönelik olarak belgenin düzenlenmesinden önce alinmiş bulunan ekspertiz raporunun da dikkate alinmasi gerekmektedir.
Diğer taraftan, un ihracat taahhüdü karşılığında buğday ithalatı öngörülen ve özel şartlar bölümünde “İhraç edilecek unun cinsi, tip veya randımanı gümrük beyannamesi ve/veya eki faturalarda açıkça belirtilecektir.” ibaresi yer alan DİİB’ler kapsamında ithal eşyasının ihraç edilen mamulde kullanımının tespitinde, GB veya bu GB eki ilgili gümrük idaresince onaylı faturalar üzerindeki tip ve randıman oranlarının esas alınması gerekmektedir.
Ayrıca, ilgili belge özel şartında taahhüt kapatma esnasında analiz raporu aranmasına ilişkin bir hükmün bulunması durumunda ise, bu hüküm dikkate alınarak taahhüt kapatma işlemlerinin tekemmül ettirilmesi gerekmektedir.
32- DİİB kapsamında ödenen TEV’e ait makbuz üzerine, İBGS’ce belge kapsamında kullanılan tutarı belirten meşruhat düşülür. Ayrıca, TEV’in elektronik ortamda veya bankada ödendiğine dair belge sunulması durumunda, https:/uygulamalar.gumruk.gov.tr adresinde yer alan “telafi edici vergi” bölümünden gümrük beyannamesi sayısının girilmesi suretiyle söz konusu vergini ödenip ödenmediğinin kontrolu yapıldıktan sonra işlemler tekemmül ettirilir. Yapılan sorgulama neticesinde ortaya çıkan web sayfasından alınan çıktı dosyada saklanır. Ancak, önceden ihracat sonradan ithalat yapılması halinde, ilgili bankadan TEV’in ödendiğine dair teyit alındıktan sonra kapatma işlemleri yerine getirilir.
DİİB sahibi firmanın yapacağı müracaata istinaden verilecek yazı ile, belge kapsamında yapılan ihracatta ödenmemesi gerektiği halde ödendiği veya fazla ödendiği tespit edilen TEV ile ikincil işlem görmüş ürünlere ilişkin verginin iadesine ilişkin gerekçe bildirilir.
Diğer taraftan, üzerinde İBGS’ce belge kapsamında kullanılan tutara ilişkin meşruhat düşülen TEV’e ait makbuzun sureti alınarak, makbuz aslı yazı ekinde firmaya iade edilir.
33- Şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde ithal edilen eşyanın İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 38 inci maddesinin yedinci fıkrasına göre serbest dolaşıma girmesi ile ilgili talepler ilgili gümrük idareleri tarafından sonuçlandırılır. Bu itibarla, bu kapsamda ithal edilen eşyanın serbest dolaşıma girdiğinin DİİB sahibi firma tarafından belirtilmesi üzerine, İBGS’ce ilgili gümrük idaresinden teyidinin alınmasını müteakip, serbest dolaşıma giren eşyaya tekabül eden ihracatın gerçekleşmesi aranmaz.
34- Şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde ithal edilen eşyanın veya işlem görmüş ürünün İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 38 inci maddesinin sekizinci fıkrasına göre gümrük idaresi gözetiminde imhası, gümrüğe terk edilmesi veya mahrecine iade edilmesine ilişkin işlemler gümrük idarelerince sonuçlandırılır. Bu itibarla, bu kapsamda yukarıda belirtilen işlemlerin İBGS’ce ilgili gümrük idaresinden teyidinin alınmasını müteakip, gümrük idaresi gözetiminde imha edilen, gümrüğe terk edilen veya mahrecine iade edilen eşyaya tekabül eden ihracatın gerçekleşmesi aranmaz.
35- Şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde ithal edilen eşyadan elde edilen ikincil işlem görmüş ürünün İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 38 inci maddesinin dokuzuncu fıkrasına göre gümrük idaresi gözetiminde imhası, gümrüğe terk edilmesi, çıkış hükmünde gümrüğe teslimi veya serbest dolaşıma giriş rejimine göre ithaline ilişkin işlemler gümrük idarelerince sonuçlandırılır. Bu itibarla, bu kapsamda yukarıda belirtilen işlemlerin İBGS’ce ilgili gümrük idaresinden teyidinin alınmasını müteakip, gümrük idaresi gözetiminde imha edilen, gümrüğe terk edilen, çıkış hükmünde gümrüğe teslim edilen veya serbest dolaşıma giriş rejimine göre ithal edilen eşyaya tekabül eden ihracatın gerçekleşmesi aranmaz.
36- DİİB kapsamında ithalatın ve/veya ihracat sayılan satış ve teslimlerin finansmanı amacıyla kredi kullanılmışsa (D3 kodlu DİİB kapsamında bu iki krediden birisinin veya her ikisinin kullanılabilmesinin ve D3 kodlu DİİB sahibi firmaların taahhüt kapatma işlemi için satış ve/veya teslimat belgesi yanında GB ibraz edilebilmelerinin mümkün olduğu dikkate alınmak suretiyle) İBGS’ce, bu kredi veya kredilere ilişkin ihracat taahhüdü toplamı dikkate alınarak taahhüt kapatma işlemi tekemmül ettirilir. Ancak, 1/1/2000 tarihinden itibaren D3 kodlu DİİB’ler kapsamında ihracat sayılan satış ve teslimlerin finansmanı amacıyla kredi kullanılması mümkün bulunmamaktadır. Bu itibarla, yukarıda belirtilen tarihten sonra D3 kodlu DİİB’ler kapsamında ihracat sayılan satış ve teslimlerin finansmanı amacıyla kredi kullanılmışsa, bu krediye ilişkin istisna edilen vergi, resim ve harçlar DİİB kapsamında değerlendirilemez ve keyfiyet Müsteşarlığa (İhracat Genel Müdürlüğü) intikal ettirilir.
Diğer taraftan, kredi veya kredilere ilişkin ihracat taahhüdünün krediyi kullandıran kuruluş tarafından belgede açık bir şekilde belirtilmemesi nedeniyle, yapılacak hesaplamada bir tereddüt olması durumunda, kredi veya kredilere ilişkin ihracat taahhüdünün krediyi kullandıran kuruluştan yazılı olarak öğrenilmesi gerekmektedir.
Bu çerçevede, DİİB ihracat taahhüdü kapatılırken;
a) DİİB kapsamında ithalatın ve/veya ihracat sayılan satış ve teslimlerin finansmanı amacıyla kredi kullanılmamışsa, belgesiz ihracat kredisi taahhüdüne sayıldığına dair meşruhat bulunan GB, aynı zamanda DİİB ihracat taahhüdüne sayılabilir.
b) DİİB kapsamında ithalatın ve/veya ihracat sayılan satış ve teslimlerin finansmanı amacıyla kredi kullanılmışsa,
- Belge ihracat taahhüdünün kapatılması amacıyla ibraz edilen GB’lerde belgesiz ihracat kredisi taahhüdüne sayıldığına dair meşruhat varsa ve bu GB’ler toplamı, ithalat bedelinin transferinde kullanılan kredinin 1/3 fazlasına faiz ve komisyonlar ile varsa diğer masrafların ilavesiyle bulunacak tutar ve/veya ihracat sayılan satış ve teslimlerin finansmanı amacıyla kullanılan kredi ihracat taahhüdü ile belgesiz kredilerin (ibraz edilen GB’nin belgesiz ihracat kredisi taahhüdüne sayılan tutarları) toplamını karşılıyorsa, bu GB’lerin DİİB taahhüdüne sayılmasında bir sakınca bulunmamaktadır. Ancak, ibraz edilen GB’ler bu toplamı karşılamıyorsa, taahhüdün kapatılabilmesi için ilgili firmadan eksik tutar kadar ilave GB istenir.
- Belge ihracat taahhüdünün kapatılması amacıyla ibraz edilen GB’lerde belgesiz ihracat kredisi taahhüdüne sayıldığına dair meşruhat yok ise, ithalatın ve/veya ihracat sayılan satış ve teslimlerin finansmanı amacıyla kullanılan kredi taahhüt tutarına karşılık gelen GB’lerin üzerine, ilgili DİİB taahhüdüne sayıldığına dair meşruhat yanında, bu beyannamelerin ithalatın ve/veya ihracat sayılan satış ve teslimlerin finansmanı amacıyla kullanılan kredi taahhüdüne de sayıldığına dair meşruhat düşülür.
Ayrıca, kredi ihracat taahhüdünün altında bir gerçekleşme ile ihracat taahhüdü kapatılmış DİİB’lerle ilgili olarak kredi kullandıran kuruluş tarafından bu hususa ilişkin bir talep olması durumunda, taahhüt kapatma işlemi kredi ihracat taahhüdü de dikkate alınarak yeniden tekemmül ettirilir.
37- Belge kapsamında yurt içinden hammadde alımı yapıldığının tespiti durumunda, ihracat taahhüdünün kapatılması işleminde ithalat belirlenirken ithalata ilişkin GB yanında varsa yurt içi alıma ilişkin fatura esas alınır.
Bu çerçevede; belge kapsamındaki yurt içi alıma ilişkin ithalat değeri belirlenirken bu faturanın düzenlendiği tarihteki TCMB Döviz Satış Kuru esas alınır.
Tecil-Terkin Sistemi çerçevesinde, DİİB kapsamındaki yurt içi alıma ilişkin ihracat taahhüdünün müeyyide uygulanarak kapatılması halinde; taahhüt kapatma yazısı, müeyyide uygulanacak faturalar belirtilmek suretiyle ilgili vergi dairesine bildirilir.
38- Sadece TCŞK’ca belirlenen şeker fabrikalarından alınan şeker ve Toprak Mahsulleri Ofisi’nden temin edilen hububattan elde edilen işlem görmüş ürünlerin ihracatına ilişkin GB’ler için, kısmi teminat iadesi ve taahhüt kapatma işlemlerinde teyit alınması gerekmektedir.
Ayrıca; İBGS’ce ilgili mercilere gönderilen taahhüt kapatma yazısında, yazı eki gerçekleşen ihracata ilişkin gümrük beyannamesi listesinde yer alan GB’lere ilişkin teyidin alındığı hususu belirtilecektir.
39- DİİB kapsamında yurtiçi alım veya ithalat yapılmamışsa, belge kapsamında gerçekleştirilen ihracata ilişkin GB’lerin teyidinin alınması kaydıyla taahhüt hesabı kapatılır. Ayrıca, taahhüt kapatma yazısında ilgili GB’lerin teyidinin alındığı hususuna yer verilir.
40- DİİB kapsamında ihracı taahhüt edilen mamulün, başka bir DİİB’in ithalat bölümünde belirtilen eşyalar arasında yer alması şartıyla süresi geçerli belge sahibi firmaya yurt içinde teslimi halinde, süresi biten belgeler için taahhüt kapatma müracaatına ilişkin belirlenen süreler içerisinde eşyayı teslim eden firmanın belirleyeceği İBGS’ye başvurulması kaydıyla, DİİB’ler aynı anda kapatılır. Bununla birlikte, yurt içinde eşya teslim alan ve bu eşyayı işleme faaliyetine tabi tutmak suretiyle işlem görmüş ürün olarak ihracat taahhüdünü gerçekleştiren firmalara ait DİİB’in kapatılmasını müteakiben de yurt içinde eşya teslim eden firmaya ait DİİB kapatılır. Bu durumdaki firmalar, taahhüt kapatma müracaatları esnasında eşyayı teslim eden firmaya veya eşyayı teslim alan firmaya ait belge/belgelere ilişkin teslim veya alım bilgilerini İBGS’ye bildirmek zorundadır.
Diğer taraftan, belge kapsamında yurt içinde mal teslim alan firma/firmaların eksik ihracat gerçekleştirmesi durumunda, eşyayı teslim eden DİİB sahibi firma için İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 32, 33 ve 45 inci maddelerindeki hükümler çerçevesinde işlem yapılır.
Bu çerçevede yapılan taahhüt kapatma işleminde; ilk firmanın belge kapsamındaki yurt içi teslimi ile ikinci firmanın yurt içinden alımına ilişkin değer belirlenirken, gerek ilk firmanın ihracatı gerekse ikinci firmanın ithalatının belirlenmesi için ilk firmanın yurt içi teslimine ilişkin faturayı düzenlediği tarihteki TCMB Döviz Satış Kuru esas alınır.
Ayrıca, bu şekilde yapılacak taahhüt kapatma işleminde kullanılacak GB’ler üzerinde, bu Genelgenin 29 uncu maddesi çerçevesinde sadece ihracatı gerçekleştiren firmanın DİİB sayısına ilişkin bilgiler aranır. Dolayısıyla, GB’ler üzerinde ihracatı gerçekleştiren firmaya eşya teslim eden firmaya ait ilgili DİİB tarih ve sayısına ilişkin bilgiler aranmaz.
Kapatma İşleminin Bildirileceği Merciler
41- Kapatma işlemi Müsteşarlığa, ilgili gümrük idaresine, vergi dairesine, firmaya ve bankaya (belge kapsamında vergi, resim ve harç istisnası uygulanmış ise) bildirilir.
Ayrıca, DİİB’lere ilişkin taahhüt kapatma yazısında, taahhüt kapatma işleminin ilgili mevzuatın hangi maddesi/maddelerine istinaden yapıldığına ilişkin bilgiye yer verilir.
42- İBGS’ce, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ eki ek-8 ve ek-9’da yer alan ihracat ve ithalat listeleri Gümrük Müsteşarlığı (Gümrükler Genel Müdürlüğü) ile ilgili gümrük ve muhafaza başmüdürlüklerine taahhüt kapatma yazısı ekinde gönderilir. Belge kapsamında yurt içi alım yapılması halinde, kapatma işlemi ilgili kamu kurum ve kuruluşuna da bildirilir.
Bu çerçevede; İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ eki ek-9’da yer alan ithalat listesi doldurulurken, sadece belge kapsamında gerçekleştirilen ithalata ilişkin bilgilere yer verilir. Dolayısıyla, belge kapsamında yurt içi alım yapılan eşyaya ilişkin bilgilere yer verilmez.
43- Belge kapsamında gerçekleştirilen ithalat ve ihracatı gösteren, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ eki ek-8 ve ek-9’da yer alan ihracat ve ithalat listeleri doldurulurken;
- İhracat ve ithalat listelerinde yer alan “Kalem No” kutucuğuna, ilgili GB’de kaç kalem eşya belirtilmişse bu eşyaların, listelerde yer alan her bir satır itibarıyla işlenmesi gerekmektedir. Örneğin, bir GB kapsamında hem iplik ithalatı hem de kumaş ithalatı öngörülmüşse listenin ilk satırına “Kalem No” kutucuğuna “1” yazılarak, ilgili gümrük beyannamesi bilgileri ve “iplik”e ilişkin İstatistiki Miktar, GTİP, GTİP Açıklaması, İstatistiki Kıymet ve listede belirtilen diğer bilgilerin işlenmesi gerekmektedir. Diğer taraftan; “Kumaş” için de, listenin ikinci satırına “Kalem No” kutucuğuna “2” yazılarak, ilgili gümrük beyannamesi bilgileri ve “Kumaş”a ilişkin İstatistiki Miktar, GTİP, GTİP Açıklaması, İstatistiki Kıymet ve listede belirtilen diğer bilgilerin işlenmesi gerekmektedir.
- İhracat ve ithalat listelerinde yer alan “İstatistiki Miktar” ve “İstatistiki Birim Kodu” kutucuğuna, GB’nin 41 No’lu kutucuğunda belirtilen miktar ve birim kodunun işlenmesi gerekmektedir.
- İhracat ve ithalat listelerinde yer alan “İstatistiki Kıymet” kutucuğuna, GB’nin 46 No’lu kutucuğunda belirtilen kıymetin işlenmesi gerekmektedir.
- İhracat ve ithalat listelerinde yer alan “Kalem Rejim Kodu” kutucuğuna, Dahilde İşleme Rejim Kodu’nu belirten “31 51”in GB’nin 37 No’lu kutucuğunda görülmesi kaydıyla bu kodun işlenmesi gerekmektedir. Bu çerçevede; 27/1/2005 tarihinden itibaren gerçekleştirilecek ihracatta DİİB sayısının yazılması zorunluluğu getirildiğinden bu tarihten itibaren gerçekleştirilen ihracata ilişkin GB’lerde, “Kalem Rejim Kodu” olarak “31 51”in yer alması söz konusu olacaktır. Dolayısıyla, 27/1/2005 tarihinden itibaren gerçekleştirilen ihracata ilişkin GB’lerde, “Kalem Rejim Kodu” olarak “10 00”ın yer alması durumunda, bu GB’lerin taahhüt kapatma işlemlerinde kullanılmaması gerekmektedir.
- İhracat ve ithalat listelerinde yer alan “GTİP Açıklaması” ve “Kap Eşya Bilgisi” kutucuklarına, GB’nin 31 No’lu kutucuğunda yer alan bilgilerin işlenmesi gerekmekte olup, ihracat ve ithalat listelerinde yer alan “GTİP Açıklaması” ve “Kap Eşya Bilgisi” kutucuklarındaki alanlar elverdiği sürece ayrıntılı bilgilerin işlenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, bu konudaki özet bilgilerin ilgili kutucuklara işlenmesinde bir sakınca bulunmamaktadır.
- İhracat ve ithalat listelerinde yer alan “Çıkış Ülkesi Adı” kutucuğuna, GB’nin 15 No’lu kutucuğunda belirtilen ülkenin (ihracata ilişkin GB’de bu ülke “Türkiye” olacaktır.) işlenmesi gerekmektedir.
- İhracat ve ithalat listesinde eşyanın “Gideceği Ülke” ve “Sevk Ülkesi” kutucukları bulunmadığından özellikle TEV Uygulamaları açısından, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ eki ek-6’da da belirtildiği üzere, gerek görülmesi halinde firmalardan bu konuda ek bilgi ve belge istenebilir.
- İhracat ve ithalat listelerine ilgili GB’lere ilişkin bilgilerin; bu GB’ler tasnif edilerek ilgili gümrük idareleri itibarıyla ve tarihsel sırayla işlenmesi, teminatların en kısa sürede iadesi açısından ilgili gümrük idarelerine ve dolayısıyla ilgili firmalara kolaylık sağlayacaktır. Ancak, bu hususa dikkat edilmesi, ihracat ve ithalat listelerine ilgili GB’lerdeki bilgiler işlenirken bir zorunluluk arz etmemektedir. Örneğin, ilgili firma tarafından Haydarpaşa Gümrük Müdürlüğü’nden, Esenboğa Gümrük Müdürlüğü’nden ve Ambarlı Gümrük Müdürlüğü’nden 15 (onbeş) adet GB ile ihracat gerçekleştirilmişse bu GB’ler, öncelikle ilgili gümrük idareleri itibarıyla tasnif edilecek ve tarihsel sırayla her bir gümrük müdürlüğü itibarıyla GB’ler işlenecektir. Bu kapsamda, Esenboğa Gümrük Müdürlüğü’nden 7 (yedi) adet GB ile ihracat gerçekleştirilmişse ve ihracat listesi doldurulurken ilgili gümrük idaresi sırası Esenboğa Gümrük Müdürlüğü’ne gelmişse, bu gümrük idaresinden tarihsel sırayla ilk hangi GB ile ihracat yapılmışsa bu GB’den başlamak üzere ilgili bilgiler işlenecektir.
Dahilde İşleme Tedbirlerine Uyulmaması
44- Dahilde işleme tedbirlerini, dahilde işleme rejimi ve DİİB’de belirtilen esas ve şartlara uygun olarak yerine getirmeyen firmalara İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 45 inci maddesinde belirtilen hükümler çerçevesinde işlem yapılır ve bu durum, ilgili mercilere bildirilir.
Diğer taraftan; belgede kayıtlı değerin üzerinde ithalat yapıldığının belge ihracat taahhüdünün kapatılması esnasında tespiti halinde, döviz kullanım oranı aşılmadığı sürece bu kısma müeyyide uygulanmaz. Buna karşın, belgede kayıtlı değerdeki aşım yanında döviz kullanım oranında da bir aşım söz konusu ise, %80 döviz kullanım oranını (ikincil işlem görmüş ürün taahhüdü içeren tarım ürünleri ihracatında bu oran %100’dür.) aşan kısma müeyyide uygulanır. Ancak, DİİB kapsamında ithal edilen eşyanın miktar olarak ihraç edilen mamulde kullanıldığının tespiti kaydıyla, taahhüt kapatma yazısında, bahse konu 2 (iki) katı para cezası öngörülmez.
45- DİİB kapsamında izin verilen miktarın üzerinde ithalat yapılması halinde, bu kısma tekabül eden ithalattan doğan verginin, ithal tarihi itibarıyla 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmesi uygulamasına geçilmiştir. Dolayısıyla, DİİB sahibi firmaların belgede kayıtlı miktarın üzerinde ithalat yapmaları halinde, belgenin revize edilmesi suretiyle bu ithalatın belge kapsamına alınması ve bu ithal eşyasından elde edilen işlem görmüş ürünlerin ihraç edilmesi kaydıyla, belge ihracat taahhüdünün kapatılması uygulamasına son verilmiştir.
Bu çerçevede; ilgili DİİB kapsamında izin verilen miktarın üzerinde, 27/1/2005 tarihinden sonra ithalat yapılması, bir başka ifade ile ilgili DİİB kapsamında 27/1/2005 tarihinden sonra miktar aşımı yapıldığının tespiti halinde, bu ithalattan elde edilen işlem görmüş ürünün ihracatı gerçekleştirilmiş olsa dahi, bu kapsamdaki revize taleplerinin İBGS’ce Müsteşarlığa intikal ettirilmemesi gerekmektedir.
Diğer taraftan; ilgili firmanın bu konudaki revize talebi esnasında eksik bilgi ve belge sunması ihtimali nedeniyle, belge ihracat taahhüdünün kapatılması esnasında 27/1/2005 tarihinden sonra bu kapsamda yapılan revize işlemleri için, revize yapılan tarih itibarıyla miktar aşımı yapılıp yapılmadığının kontrol edilmesi ve yapılan kontrol neticesinde aşım yapıldığının tespiti halinde bu durumun Müsteşarlığa bildirilmesi gerekmektedir.
Dahilde İşleme Rejiminde Sağlanan Hakların Kötüye Kullanımı
46- Müsteşarlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim birimleri ile Gümrük Müsteşarlığı’nca yapılan inceleme ve soruşturma sonucunda, GB ve eki belgelerin sahte olduğunun veya üzerinde tahrifat yapıldığının ya da gerçek dışı olduğunun veya gerçeği yansıtmadığının tespiti ve bu durumun da Müsteşarlık tarafından yazı ile İBGS’ye bildirilmesi halinde; bu GB’nin DİİB ihracat taahhüdünün kapatılmasında kullanılmaması gerekmektedir. İlgili GB’nin ihracat taahhüdünün kapatılmasında kullanılmış olması veya kullanılmak üzere ibraz edilmesi halinde, bu GB kapsamı ihracata tekabül eden ithalata ilişkin olarak İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 45 inci maddesi hükümleri çerçevesinde müeyyide uygulanması gerekmektedir.
Diğer taraftan, bu GB’de kayıtlı belge sahibi firmalar ve/veya aracı ihracatçıya ait DİİB’lere (bu firmaların bir başka firmanın belgesinde yan sanayici olması da dahil) 1 (bir) yıl süreyle indirimli teminat uygulanmaması gerektiğinden, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 9 uncu maddesinin altıncı, yedinci ve sekizinci fıkraları çerçevesinde İBGS’ce yapılacak işlemlerde yukarıda belirtilen hususların da göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Ancak, GB ve eki belgeler üzerindeki tahrifatın, kesinleşmiş mahkeme kararı ile belge sahibi firma tarafından yapılmadığının, bu işlemin dahilde işleme rejimi çerçevesinde firmaya herhangi bir menfaat sağlamadığının ve yapılan ihracatın gerçek olduğunun tespiti halinde, yukarıda belirtilen hükümlerin uygulanmamasını teminen bu durum Müsteşarlığa intikal ettirilir ve Müsteşarlıktan alınacak cevaba istinaden nihai işlem tesis edilir.
Uygulama
47- 27/1/2005 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren 2005/8391 sayılı Karar ve İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’de yapılan değişiklikler de dikkate alınarak, belge sahibi firmaların İBGS’ye revize veya taahhüt kapatma amacıyla müracaat ettiği tarihteki mevzuat hükümlerinin uygulanması gerekmektedir. 2005/8391 sayılı Karar ve İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ ile yapılan değişikliklerle henüz taahhüdü kapatılmamış DİİB’lere lehe bir durum oluşturulmuşsa ilgili DİİB’lere lehe hükümler uygulanır. Bir başka ifade ile, 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenen DİİB’ler kendi mevzuatı hükümlerine tabidir. Henüz ihracat taahhüdü kapatılmamış olan DİİB’lere yürürlükteki mevzuatın lehe olan hükümleri uygulanır.
48- İBGS’ce, 27/1/2005 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren 2005/8391 sayılı Karar ve İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ çerçevesinde düzenlenen DİİB’ler ile ilgili bir sorunla karşılaşılması durumunda, yürürlükte bulunan Karar ve Tebliğ’de açık bir hüküm olmadığı sürece, 27/1/2005 tarihinden önceki mevzuata istinaden gönderilen yazılar çerçevesinde işlem yapılmaması gerekmektedir.
49- Daha önce İBGS’ye gönderilen yazıların dayanağı olan ilgili mevzuat maddelerinde, 2005/8391 sayılı Karar ve İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in ilgili hükümleri ile bir değişiklik olmuşsa, bu yazılara göre işlem yapılmaması ve yapılacak işleme ilişkin tereddüt doğması durumunda da konunun Müsteşarlığımıza intikal ettirilmesi gerekmektedir.
Yetki
50- DİİB’lere ilişkin taahhüt kapatma müracaatını, iptal veya resen kapatma işlemlerini geri almaya (müeyyidenin tahsil edilmediğinin tespiti kaydıyla) Müsteşarlık (İhracat Genel Müdürlüğü) yetkili kılınmıştır.
DİİB ile ilgili iptal veya resen kapatma işlemlerinin geri alınabilmesi için, DİİB kapsamında hiçbir şekilde müeyyidenin tahsilatına başlanmamış olması gerekmektedir. Dolayısıyla, DİİB kapsamındaki müeyyidenin bir kısmının tahsilatının yapılmış olması durumunda, iptal veya resen kapatma işlemlerinin geri alınabilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Bu çerçevede, DİİB’lere ilişkin taahhüt kapatma müracaatının geri alınmasının istenmesi durumunda, İBGS’ce bu konudaki müracaatların, ilgili firmanın İBGS’ye kapatma işlemine ilişkin müracaat tarihi de belirtilmek suretiyle Müsteşarlığa intikal ettirilmesi ve alınacak cevaba göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, DİİB’lere ilişkin;
- İptal veya resen kapatma işleminin geri alınmasının istenmesi durumunda, DİİB kapsamında uygulanan müeyyidenin tahsil edilmediğini tevsik edici belgelerin (DİİB kapsamında ithalat gerçekleştirilmişse, bu ithalatın gerçekleştirildiği gümrük idarelerinden; DİİB kapsamında KDV’de Tecil-Terkin Uygulaması kapsamında yurt içi alım gerçekleştirilmişse, ilgili vergi dairesinden; DİİB kapsamında TMO, TCŞK’ca belirlenen şeker fabrikalarından yurt içi alım gerçekleştirilmişse, bu alımın gerçekleştirildiği kuruluşlardan) ilgili firmalar tarafından İBGS’ye sunulması gerekmektedir.
- İptal veya resen kapatma işleminin, süresi içerisinde DİİB kapsamındaki ihracatın gerçekleştirildiği gerekçesiyle geri alınmasının istenmesi durumunda, ilgili firmaların İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in eki ek-6’da belirtilen bilgi ve belgeleri de İBGS’ye sunmaları gerekmektedir.
- İptal veya resen kapatma işleminin, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in ilgili maddelerinden (söz konusu Tebliğ’in özellikle geçici maddelerinden) yararlanmak üzere geri alınmasının istenmesi durumunda, ilgili firmaların anılan Tebliğ’in ilgili maddeleri çerçevesinde gerekli bilgi ve belgeleri de İBGS’ye sunmaları gerekmektedir.
- Yukarıda belirtilen taleplere ilişkin müracaatlar ve eki bilgi ve belgelerin İBGS’ce ön incelemeden geçirilmesini müteakip uygun görülenlerin Müsteşarlığa intikal ettirilmesi ve alınacak cevaba göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla; İBGS’ce, eksik bilgi ve belge sunulduğu anlaşılan bu kapsamdaki müracaatların hiçbir surette Müsteşarlığa intikal ettirilmemesi gerekmektedir.
Geçici Maddeler
51- İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 1 inci maddesi çerçevesinde; 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenen DİİB’ler (müeyyide uygulanan ancak vergileri tahsil edilmeyen belgeler dahil) kapsamında yurt içinden alınan ve süresi içerisinde ihracı gerçekleştirilmeyen eşyaya ilişkin verginin, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsili kaydıyla, DİİB ihracat taahhütlerinin kapatılması imkanı getirilmiştir.
Dolayısıyla, KDV’de Tecil-Terkin Uygulaması kapsamında veya TMO’dan, TCŞK’ca belirlenen şeker fabrikalarından yurt içi alım yapılan DİİB’ler kapsamındaki resen kapatma veya kısmen müeyyide uygulamak suretiyle gerçekleştirilen taahhüt kapatma işlemine ilişkin yazıda, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 45 inci maddesinde öngörülen 2 (iki) kat para cezası alınmayacağı hususu açıkça belirtilir.
Diğer taraftan, 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenen DİİB’ler kapsamında yurt içinden alınan ve süresi içerisinde ihracı gerçekleştirilmeyen eşyaya ilişkin olarak müeyyide uygulanmış ve ilgili kuruluş tarafından bu müeyyide, 2 (iki) kat para cezasının alınması dışında tahsil edilmişse İBGS’ce, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 1 inci maddesi çerçevesinde herhangi bir işlem yapılmaz ve henüz tahsil edilmeyen 2 (iki) kat para cezasına ilişkin bu husus, ilgili kurum veya kuruluş tarafından doğrudan sonuçlandırılır.
52- İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 2 nci maddesi çerçevesinde; 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenen ve süresi sona eren dahilde işleme izin belgesi/ihracatı teşvik belgesi ihracat taahhütlerinin, yan sanayici unvanı kayıtlı GB’lerle de kapatılabilmesine ayrıca, söz konusu belgeler kapsamında ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünün, belge sahibi firma ve/veya yan sanayici tarafından bir başka firmaya teslim edildiğinin yeminli mali müşavir raporuyla tevsik edilmesi ve bu firma ve/veya aracı ihracatçı tarafından ihracatın gerçekleştirildiğinin tespiti kaydıyla, bu GB’lerin ihracat taahhüdüne sayılmasına imkan tanınmıştır.
53- İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 3 üncü maddesi çerçevesinde; dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilen gözetim ve korunma önlemine tabi eşyadan elde edilen işlem görmüş ürünü A.TR dolaşım belgesi eşliğinde AT’ye üye ülkelere ihraç eden ancak, bu eşya ile ilgili olarak ithal lisansları ve/veya gözetim belgeleri (yan sanayici veya aracı ihracatçı adına olanlar dahil) bulunmayan firmalara ait 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenen ve süresi sona eren dahilde işleme izin belgelerinin ihracat taahhütlerinin, ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde diğer şartların yerine getirilmesi kaydıyla, bu eşya ile ilgili olarak ithal lisansları ve/veya gözetim belgeleri aranmaksızın kapatılmasına imkan sağlanmıştır.
54- İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 4 üncü maddesi çerçevesinde; 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenen, en geç 31/12/2004 tarihinde süresi sona eren ve aynı firmaya ait DİİB’lere ilişkin ihracat taahhütlerinin, DİİB sürelerinin birbiri içerisine girmesi kaydıyla birlikte kapatılmasına imkan tanınmıştır. Örneğin, 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenen, en geç 31/12/2004 tarihinde süresi sona eren ve aynı firmaya ait 2 (iki)’den fazla DİİB’lere ilişkin ihracat taahhütlerinin birlikte kapatılmasının talep edilmesi durumunda, bu DİİB’lerin her birinin sürelerinin birbiri içerisine girmesi gerekmektedir. Bir başka ifade ile, 3 (üç) adet DİİB’in birlikte kapatılması talep ediliyorsa, 1 inci DİİB’in süresinin, 1 (bir) gün dahi olsa hem 2 nci DİİB süresinin hem de 3 üncü DİİB’in süresinin içerisine girmesi gerekmektedir.
Bu kapsamda, ihracat taahhüdünün kapatılmasında kullanılacak ve en geç 31/12/2004 tarihinde tescil edilmiş bulunan GB üzerinde de, ilgili DİİB’lerden en az birinin belge sayısının veya belge sahibi firmanın unvanının kayıtlı olması gerekmektedir.
55- İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 5 inci maddesi çerçevesinde, 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenen DİİB’e ek süre verilebilmesi için;
- DİİB aslının,
- 4743 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan Finansal Yeniden Yapılandırma Sözleşmelerinin aslının veya noter tasdikli bir suretinin veya Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu ile borçların yeniden yapılandırıldığına dair sözleşmenin aslının veya noter tasdikli bir suretinin,
- Sözleşmeyi imzalayan DİİB sahibi firmaya ait imza sirkülerinin (Noter Tasdikli),
- Ticaret Sicil Gazetesi aslının veya noter, ticaret ve/veya sanayi odaları veya ticaret sicil memurluklarınca tasdikli örneğinin (Kuruluşa, varsa unvan değişiklikleri ile mevcut duruma ilişkin Ticaret Sicil Gazetelerinin her biri),
ilgili İBGS’ye tevsik edilmesi gerekmektedir.
27/1/2005 tarihinden önce düzenlenen bir DİİB’e ilişkin İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 5 inci maddesi çerçevesindeki ek süre talepleri, DİİB ihracat taahhüdü kapatılmamış ise (taahhüt kapatma müracaatı yapılmış olsa dahi) İBGS’ce sonuçlandırılır. Ancak; ilgili DİİB, kısmen müeyyideli olarak kapatılmış, iptal edilmiş veya resen kapatılmış ise, söz konusu işlemlerin mer’i Dahilde İşleme Rejimi Mevzuatı çerçevesinde geri alınmasını teminen yukarıda belirtilen belgelerle birlikte mezkur talep, Müsteşarlığa (İhracat Genel Müdürlüğü) intikal ettirilir.
Yukarıda belirtilen belgeleri tevsik eden firmalara ait DİİB’lere, 27/1/2005 tarihinden itibaren 18 (onsekiz) ay süre verilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, süre alan DİİB’e, bu belgenin 26/7/2006 tarihine kadar geçerli olduğuna dair meşruhat düşüldükten sonra verilen ek süreler, Müsteşarlığa ve ilgili diğer mercilere bildirilir.
İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 5 inci maddesi çerçevesinde 18 (onsekiz) ay süre verilen DİİB için, yeniden ek süre (azami 9 ay ilave süre) talep edilmesi durumunda, yukarıda belirtilen belgelerin, DİİB kapsamında gerçekleştirilen ihracata ilişkin GB asıllarının ve bu ihracatı gösteren listenin (İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in eki ek-8’de yer alan) İBGS’ye ibraz edilmesi gerekmektedir. Söz konusu talepler, değerlendirilmek üzere Müsteşarlığa intikal ettirilir.
İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 5 inci maddesi çerçevesinde 18 (onsekiz) ay süre verilen DİİB’e ilişkin ihracat taahhütleri; DİİB sahibi firma, ilgili grup firmaları veya Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu ile yapılan protokolde belirtilen borçlular ve müşterek borçlu müteselsil kefiller tarafından gerçekleştirilen ihracat ile kapatılabilir. Ayrıca, bu kapsamda 27/1/2005 tarihinden önce gerçekleştirilen ihracat da, DİİB’e ilişkin taahhüt kapatma işleminde kullanılabilir.
Grup firmaları tanımına aşağıda yer verilmiştir;
- Grup firmaları: Ana ortaklığın doğrudan kendisi veya diğer grup firmaları veya iştirakleri vasıtasıyla,
a) Sermaye ve yönetim ilişkileri çerçevesinde asgari %50 oranında hisseye veya,
b) Asgari %50 oranında oy hakkına veya,
c) Yönetim Kurulu Üyelerinin asgari %50’sini seçme hakkına veya,
d) Yönetim Kurulu Üyelerinin asgari %50’sine,
sahip olduğu işletmelerdir.
- Ana ortaklık: Bir başka ortaklığın grup firması durumunda olsun ya da olmasın, sermaye ve yönetim ilişkileri çerçevesinde grup firmasını ve/veya müşterek yönetime tabi ortaklığı bulunan, hisse senetleri borsalar veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören şirketlerdir.
- İştirak: Ana ortaklığın, yönetimine ve işletme politikalarının belirlenmesine katılma anlamında devamlı bir bağının ve/veya doğrudan veya dolaylı sermaye ve yönetim ilişkisinin bulunduğu ya da sermayesinde %20 veya daha fazla, azami %50 oranında paya veya bu oranda yönetime katılma hakkına sahip bulunduğu işletmelerdir.
56- İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 6 ncı maddesi çerçevesinde; henüz ihracat taahhüdü kapatılmamış olan DİİB’lere, kendi mevzuatında veya İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’de belirtilen süreler dikkate alınmaksızın söz konusu Tebliğ’in lehe hükümleri uygulanır.
Lehe hüküm; 27/1/2005 tarihinden önce yayımlanan DİR ile ilgili Karar ve Tebliğlerde olmayan yeni bir hakkın veya DİİB sahibi firma lehine yeni bir hükmün, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ ile getirilmesi veya mülga mevzuata nazaran iyileştirilmesidir. Örnek: İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in 23 ve 24 üncü maddelerine istinaden belge süresi sonundan itibaren 3 (üç) ay içerisinde müracaat edilmek suretiyle, firmanın belge kapsamındaki performansı ile üretim veya ihracat faaliyetini ihmal ve kusuru olmaksızın gerçekleştirememesi durumunda ek süre alınabileceği hükmünün, 27/1/2005 tarihinden önceki mülga Tebliğlerde yer almayan bir hüküm olması nedeniyle, 3 (üç) aylık müracaat süresi dikkate alınmaksızın açık olan DİİB’lere, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 6 ncı maddesi de dikkate alınarak ek süre verilebilecektir.
Mezkur madde kapsamında; ihracat taahhüdü henüz kapatılmamış olan DİİB’lere, İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ ile getirilen veya mülga mevzuata nazaran iyileştirilen bir hüküm nedeniyle işlem tesis edilmesi durumunda, müracaat süresi dikkate alınmaksızın lehe hükümlerin tatbik edilmesi gerekmektedir.
57- İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 7 nci maddesi çerçevesinde; 13/5/2003 tarihli ve 25107 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 25/4/2003 tarihli ve 2003/5548 sayılı Karar çerçevesinde ihracat taahhüdünün gerçekleştirilmesi için DİİB’lere verilen ilave ihracat sürelerinin, belge süresi olarak kabul edilmesi kararlaştırılmıştır.
Bu çerçevede; 2003/5548 sayılı Karar’dan yararlanan ilgili firmalara ait DİİB’lere verilen ilave ihracat sürelerinin, belge süresi olarak kabul edilmesi nedeniyle, bu DİİB’lere ilişkin olarak daha önce verilen ek sürelerin (ilk ithal tarihine kadar, mücbir sebebe ilişkin olarak, belge kapsamındaki ihracat taahhüdünün en az %25’i oranında (bazı firmalar için bu oran en az %15 olarak uygulanmaktadır.) ihracat gerçekleştiren firmalara yönelik olarak vb.) İBGS’ce, bu yeni belge süresine ilave olarak yeniden verilebilmesi mümkün bulunmaktadır.
58- İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 8 inci maddesi çerçevesinde; 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenen DİİB kapsamında ticari kalite, fiyat ve teknik özellikleri itibarıyla yurt içinden temin edilme imkanı bulunmayan hammadde, yarı mamul ve mamul madde için %80 döviz kullanım oranının %10 (%90 döviz kullanım oranı) aşılması durumunda, ithal edilen eşyanın işlem görmüş ürün olarak ihraç edildiğinin tespiti ve Müsteşarlığın uygun görmesi şartıyla belge ihracat taahhüdünün müeyyide uygulanmaksızın kapatılmasına imkan tanınmıştır.
Bu çerçevede; konuya ilişkin müracaatların İBGS tarafından, döviz kullanım oranı aşımına konu ithal eşyasının ticari kalite, fiyat ve teknik özellikleri itibarıyla yurt içinden temin edilme imkanı bulunup bulunmadığına ilişkin İBGS görüşü ile birlikte Müsteşarlığa intikal ettirilmesi gerekmektedir.
59- İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 9 uncu maddesinde belirtilen hükümlerden yararlanmaya yönelik firma talepleri, Müsteşarlığa (İhracat Genel Müdürlüğü) intikal ettirilir.
60- İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 10 uncu maddesi çerçevesinde; 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenen ve süresi sona eren DİİB kapsamında menşe ispat belgeleri eşliğinde Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmış bir ülkeye ihracatı gerçekleştirilen işlem görmüş ürünün, bu ülkelerden tercihli tarife uygulamasından yararlanmaksızın başka bir ülkeye ihraç edildiğinin tevsiki halinde, bu ürünün elde edilmesinde kullanılan hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ile değişmemiş eşyaya ilişkin telafi edici verginin ödenmesinin aranmaması kararlaştırılmıştır.
Mezkur maddeden yararlanmak isteyen firmaların;
- İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in eki ek-6’da yer alan bilgi ve belgeleri (TEV makbuzu hariç),
- DİİB kapsamındaki işlem görmüş ürünün ihracatının STA imzaladığımız bir ülkeye gerçekleştirildiğine ve bilahare bu işlem görmüş ürünün de başka bir ülkeye ihracatının gerçekleştirildiğine dair varsa o ülkedeki (STA imzaladığımız ülkedeki) Ticaret Müşavirliğinden alınacak yazıyı,
- İhracatın gerçekleştirildiği ülkedeki (STA imzaladığımız ülkedeki) ilgili gümrük idarelerinden, DİİB kapsamındaki işlem görmüş ürünün bu ülkeden de başka bir ülkeye ihracatının yapıldığına dair alınacak yazıyı (yeminli mütercim tarafından tercümesi yapılmış),
İBGS’ye tevsik etmesi gerekmektedir.
Yukarıda sayılan belgeleri ibraz eden firmalara ait 27/1/2005 tarihinden önce düzenlenmiş ve süresi sona ermiş DİİB’de kayıtlı işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılan hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ile değişmemiş eşyaya ilişkin TEV aranmaz.
Ancak; söz konusu madde gereğince, işlem görmüş ürünün ihracatının STA imzaladığımız bir ülkeye yapılması ve o ülkeden de tercihli tarife uygulamalarından yararlanmaksızın başka bir ülkeye ihracatının gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu itibarla, varsa ihracatın gerçekleştirildiği ülkedeki (STA imzaladığımız ülkedeki) Ticaret Müşavirliği ile o ülkedeki ilgili gümrük idaresinden alınacak yazıda, bu hususun açıkça yer alması gerekmektedir.
61- İhracat 2005/1 sayılı Tebliğ’in geçici 11 inci maddesi çerçevesinde; taahhüt hesapları kapatılmayan 1 ve 2 kodlu İTB’ler kapsamında ithal edilen eşyanın işlem görmüş ürün olarak belge süresi içerisinde ihraç edilip edilmediğinin ilgili İBGS tarafından ilgili gümrük idarelerine sorulması ve bu kapsamdaki ihracatın gerçekleştirildiğinin tespit edildiğinin ilgili gümrük idaresince İBGS’ye bildirilmesi kaydıyla, ilgili İBGS tarafından belge ihracat taahhütlerinin, bu ihracata tekabül eden ithal eşyasına müeyyide uygulanmaksızın ve bu konuda firma müracaatının olup olmadığına bakılmaksızın kapatılması gerekmektedir.
Yürürlükten Kaldırılan Hükümler
62- 2001/2 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Hakkında Genelge, ek ve değişiklikleri ile birlikte yürürlükten kaldırılmıştır.
EK-1
T.C. BAŞBAKANLIK
DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI
................... İHRACATÇI BİRLİKLERİ
GENEL SEKRETERLİĞİNE
TAAHHÜTNAME
Aşağıda tarih ve sayıları yer alan ve İhracat 2005/1 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasına istinaden, ..../..../...... tarih ve ..... sayılı Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında yapacağım ithalatta indirimli teminat uygulamasından yararlanmak için tevsik ettiğim gümrük beyannamelerinin doğruluğunu, daha önce başka bir DİİB ihracat taahhüdünde kullanılmadığını ve bundan sonra kullanılmayacağını, sadece bu belgenin kapatılmasında kullanılacağını kabul ve taahhüt ederim.
İhracata İlişkin GB Tarih ve Sayıları:
Yetkili İmzalar
Tarih ve Kaşe
EK-2
T.C. BAŞBAKANLIK
DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI
................... İHRACATÇI BİRLİKLERİ
GENEL SEKRETERLİĞİNE
TAAHHÜTNAME
Aşağıda tarih ve sayıları yer alan, belge kapsamında gerçekleşen ihracata ilişkin Gümrük Beyannameleri tutarının belge ihracat taahhüdüne oranının, en az %25 (en az % 15) olduğunu, bu beyannamelerin doğruluğunu, daha önce başka bir DİİB ihracat taahhüdünde kullanılmadığını ve bundan sonra kullanılmayacağını, sadece bu belgenin kapatılmasında kullanılacağını, bu belge kapsamında kullanılamaması halinde, mevcut belgelerime ve bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 1 (bir) yıl içerisinde düzenlenecek belgelerime ek süre ve haklı sebebe ilişkin ek süre verilmemesini kabul ve taahhüt ederim.
İhracata İlişkin GB Tarih ve Sayıları:
Yetkili İmzalar
Tarih ve Kaşe